Американскиот претседател Доналд Трамп воведе 25% царина на увозот на челик и алуминиум во САД, што претставува значително проширување на постоечките трговски бариери.
Овој потег, кој ќе ги зголеми трошоците за увоз на металите, доаѓа и покрај предупредувањата за одмазднички мерки од политичари во Канада – најголемиот снабдувач на овие метали за САД – како и од други земји.
Американските компании кои зависат од овие увози исто така изразија загриженост, но Трамп тврди дека планот ќе ја поттикне домашната индустрија.
„Ова е голема работа, почеток на повторно збогатување на Америка“, рече Трамп. „Нашата земја мора да произведува челик и алуминиум дома, а не во странство.“
Царините, кои стапуваат на сила на 12 март, нема да имаат исклучоци, соопшти претседателот, нагласувајќи дека со тоа ги „поедноставува“ правилата.
Канада минатата година обезбеди повеќе од 50% од увезениот алуминиум во САД, што ја прави најпогодена од новите тарифи.
Министерот за иновации на Канада, Франсоа-Филип Шампањ, ги нарече тарифите „целосно неоправдани“.
„Канадскиот челик и алуминиум поддржуваат клучни индустрии во САД, од одбраната и бродоградбата до енергетиката и автомобилската индустрија“, рече тој. „Ова ја прави Северна Америка поконкурентна и побезбедна.“
Лобито на канадските производители на челик повика на итен одговор од канадската влада, додека водечкиот пратеник на владејачката Либерална партија, Коди Блоа, изјави дека земјата бара начини да ја намали својата трговска зависност од САД.
„Ова целосно го превртува еден силен партнерски однос“, рече Блоа за BBC Newshour пред официјалниот указ.
Во меѓувреме, акциите на големите американски производители на челик пораснаа во понеделник, во очекување на наредбата. Цената на акциите на Cleveland-Cliffs скокна за речиси 20%, додека цените на челикот и алуминиумот исто така се зголемија. Канадскиот долар и мексиканското пезо паднаа.
Пазарната реакција, сепак, беше умерена, бидејќи инвеститорите остануваат скептични дали Трамп навистина ќе ги имплементира царините или ќе се обиде да преговара за отстапки.
„Пазарот се прашува дали ова е само тактика на преговарање или Трамп навистина ќе ги наметне овие тарифи“, изјави Џејн Фоли од Rabobank.
Во 2018 година, Трамп воведе 25% царина на челик и 15% на алуминиум, но подоцна обезбеди исклучоци за повеќе земји, вклучително и Австралија, Канада и Мексико.
Тарифите би можеле значително да го зголемат ценовниот притисок врз американските компании кои користат челик и алуминиум во нивното производство.
Според Американската комисија за меѓународна трговија, претходните тарифи од 2018 година ги зголемиле цените на челикот во САД за 2,4% и на алуминиумот за 1,6%.
Стивен Мур, економски советник во претседателската кампања на Трамп во 2016 година, изјави дека царините не се најдобар начин за создавање работни места.
„Сѐ што Доналд Трамп прави во Вашингтон е дел од негова преговарачка стратегија“, рече Мур.
Официјални лица од администрацијата на Трамп тврдат дека новите мерки се насочени кон спречување на земји како Кина и Русија да ги избегнат царините преку пренасочување на евтини производи преку трети земји.
Претседателот објави и нови стандарди кои бараат челикот да биде „стопен и излеан“, а алуминиумот „топен и ливен“ во Северна Америка.
Ник Јаковела, портпарол на Коалицијата за просперитетна Америка, која ги поддржува тарифите, изјави дека најголема загриженост предизвикува порастот на увозот на челик од Мексико, над нивото договорено во 2019 година.
„Сè уште постојат нерамнотежи во трговските односи меѓу Канада и САД кои треба да се решат“, рече тој. „Не мислам дека ќе применат универзален пристап, но претседателот Трамп испраќа јасна порака: Канада и Мексико ја злоупотребуваат својата врска со САД и ние ќе преземеме нешто за тоа.“