Глобалната безбедносна архитектура, каква што ја знаеме од 1945 година, се распаѓа. Последиците од промените во ставот на Вашингтон силно се чувствуваат и во Грција, која се обидува да се прилагоди на новите околности и да одлучи како – и со кого – да се усогласи, пишува „Катимерини“.
Како една средна држава, во високо нестабилен регион, со сосед чијашто непредвидливост постојано расте, да реагира на променливата рамнотежа на силите? Додека јазот меѓу Европа и Америка се продлабочува, треба ли Грција да одбере страна? „Катимерини“ побара одговори од грчки и странски политички аналитичари.
Лични односи
„Во услови на ваква огромна неизвесност, Грција треба да биде блиску до двете страни – одржувањето рамнотежа меѓу Вашингтон и Брисел станува уште поважно“, вели Ијан Лесер, потпретседател и шеф на канцеларијата во Брисел на Германскиот Маршалов фонд на САД.
„Администрацијата на Трамп става голем акцент на индивидуалните односи, а многу помалку на институционалните. Затоа, ако Грција сака да го ублажи ризикот, две работи може да бидат корисни: прво, да изгради односи меѓу лидерите со САД – ако постои можност за тоа – и второ, да внимава на улогата на Грција во сите нови договори што ќе ги развие Европската унија, како заштита од американското повлекување од Европа“, додава Лесер.
Не е избор „или-или“
За професорот Панајотис Цаконас, шеф на одделот за надворешна политика и безбедност во Хеленската фондација за европска и надворешна политика (ЕЛИАМЕП), прашањето дали Атина треба да се насочи кон Брисел или Вашингтон е „лажна дилема“.
„Со оглед на тековната динамика, постои логичен одговор што вели ‘со двете страни’. Грција треба да ја одржи врската со САД, нагласувајќи ги стратешките интереси, особено алијансата 3+1 (Кипар, Грција, Израел плус САД) во источниот Медитеран“, изјави тој за „Катимерини“.
Цаконас истакна дека, од друга страна, „тука е Европа, и разумниот пристап е дека имаме секоја причина да ги поддржиме одлуките на ЕУ донесени колективно во однос на европската одбрана“.
„Нема кавга“
„Грција ќе биде со Европа, но тоа не значи дека ќе се конфронтира со САД“, смета Марија Гавунели, професорка по меѓународно право на Универзитетот во Атина и генерален директор на ЕЛИАМЕП. „Ни треба некој што ќе не поддржи, а јасно е дека тоа нема да дојде од САД, затоа приоритет е Европа“, вели таа, додавајќи дека Атина треба да учествува во сите проекти на ЕУ за Украина.
„Треба да бидеме во срцето на Европа, за да не може да се донесе одлука без нас“, истакна Гавунели.
Американската перспектива
„За сега, Грција не е во фокусот на Вашингтон“, вели Донатиен Руј, директор на Академијата за лидерство Абшир-Инамори при Центарот за стратешки и меѓународни студии (ЦСИС) во Вашингтон.
„Атина може да се обиде да го задржи тој статус, но ако се промени, одржувањето на европското усогласување, додека се идентификуваат долготрајните врски со САД, може да биде најдобриот курс на акција“, додава таа.
Нови улоги во новата реалност
Според Лесер, Атина сè уште има значење за САД и „дури и ако американската посветеност на безбедноста во Европа е во опаѓање, не значи дека американското присуство во источниот Медитеран ќе исчезне“.
„Во случај на криза во источниот Медитеран, се уште може да се очекува дека Вашингтон ќе биде загрижен и ангажиран. САД имаат многу интереси таму, но сме во сосема нов свет и многу е тешко да се процени како ќе реагира администрацијата на Трамп“, додава Лесер.
Инвестирање во Европа
„Ако треба да дадам еден совет за Грција, тоа е – инвестирајте во Европа“, вели Јозеф Јанинг, постар соработник во Германскиот совет за надворешни односи (ДГАП).
„Грција нема друг избор освен да се потпре на Европа, бидејќи во сегашната ситуација не можеме да се ослониме на продолжување на постоечкиот поредок заснован на правила, без разлика дали станува збор за трговија, безбедност или владеење на правото“, додава тој.
Аналитичарите се согласуваат дека Атина треба да се приклучи на „коалицијата на подготвените“, формирана од земји што изјавуваат дека ќе ја поддржат Украина – и додека трае војната, и по постигнувањето мир.
Во време кога се менува глобалната безбедносна архитектура, Грција се обидува да најде баланс меѓу САД и Европа, настојувајќи да ги заштити своите национални интереси, заклучува „Катимерини“.