Пет дена по трагедијата во Кочани, Северна Македонија тагува по 59-те млади животи згаснати прерано. Додека болката сè уште е свежа, граѓаните бараат правда, системски реформи и искоренување на корупцијата која долго време го нагризува општеството, јавува DW.
„Кочани е нашата совест што повикува на дејствување. Кочани е нашата болка што бара одговор. Кочани е катарза за гнилиот систем и ендемската корупција, длабоко вкоренети во институциите што уништуваат човечки животи“, изјави вицепремиерот и министер за животна средина Изет Меџити. Владата вети одговорност без разлика на политичката или етничката припадност, додека обвинителството повика на национално единство.
„Нашата заедничка цел е да ги казниме сите одговорни и да обезбедиме ваква трагедија никогаш повеќе да не се повтори“, рече државниот јавен обвинител Љупчо Коцевски.
Кочани, „Беса Транс“, модуларната болница во Тетово, Ласкарци – премногу трагедии за една мала земја. „Многу болка и семејства завиени во црно, а премалку правда за жртвите“, потсети Меџити.
Како владин претставник, тој порача дека лекцијата од Кочани е научена. „Пораката е примена: државата нема да седи со скрстени раце и нема да дозволи правдата да се загуби во институционалните лавиринти изградени за заштита на недопирливите“, напиша Меџити на социјалните мрежи.
Тој нагласи дека борбата за подобра Македонија ќе има смисла само кога оние кон кои системот бил неправеден ќе почувствуваат дека правдата не е заробена од мафијата што го контролира државниот апарат и дека нивните повици за правда ќе добијат одговор.
„Државата ќе дејствува! Ќе има одговорност! Ќе има правда: за Кочани, за ‘Беса Транс’, за тетовската болница, за Ласкарци, за сите трагедии предизвикани од корупцијата и неказнивоста што одзедоа човечки животи“, изјави Меџити.
Криените пораки ги испрати и премиерот Христијан Мицкоски во интервју за телевизијата „Сител“, најавувајќи отворање на сите претходни случаи, вклучувајќи ги модуларната болница и Ласкарци, со ветување за темелна истрага.
„Ќе ги следам сите овие случаи одблиску. Знам во која фаза се и очекувам обвинителството јасно да ја прошири истрагата. Треба да се идентификуваат не само возачот на автобусот или управителот на компанијата, туку и оној што го потпишал техничкиот преглед и институциите што го дозволиле тоа“, рече Мицкоски.
Тој постави прашања и за модуларната болница: зошто одговорноста преминала од едно министерство на друго, кој го изработил проектот и дали недостасувале клучни елементи во реализацијата. „Ќе има одговори. Ќе има разрешница. Нема да застанеме. Или тие, или ние. Животот нуди две опции: или тие или ние. Не може двајцата. Или Македонија и нејзините граѓани, или мафијата. Нема место за обајцата повеќе“, рече премиерот.
Оваа трагедија е национална катастрофа, изјави Коцевски во интервју за српскиот весник „Политика“. Тој нагласи дека предолго се толерирало непочитувањето на законот и дека сега целиот народ бара правда.
Тој додаде дека сите докази за „Пулс“ укажуваат на кривично дело – тешки дела против јавната безбедност, што носи казна затвор до 20 години.
„Доказите што ги собираме секој ден укажуваат на системска ерозија, култура на непочитување на законот и правила, како и длабока институционална корупција. За жал, обвинителството не е орган за превенција, туку за репресија. Можеше ли ова да се спречи? Можеби. Но сега, наша должност е да се справиме со последиците, да ги казниме одговорните и да спречиме вакви трагедии во иднина“, рече Коцевски.
Тој посочи дека заедничко за овие трагедии е што, покрај директната причина, секогаш постои и дополнителен фактор: непочитување на законот и корупција, што ги зголемува последиците.
„Она што ја прави оваа трагедија особено болна е катастрофалниот губиток. Кочани е мал град на истокот на земјата. За една ноќ, изгубивме речиси цела генерација млади луѓе. Од социолошки аспект, ова е колективна трагедија што нашиот народ тешко ќе ја преболи“, рече обвинителот.
Досега, 28 лица се осомничени, од кои тројца се во болница, 18 се во притвор, а против седум полициски службеници се води истрага и тие се исто така во притвор. Пробите се собираат преку изјави, материјални докази и експертизи.
Истражителите се фокусираат на примање мито, незаконитости при набавка на пиротехнички средства и други кривични дела. Несреќата се случи во неделата, на 16 март, во дискотеката „Пулс“ во Кочани, при што загинаа 59 лица, а повеќе од 190 беа повредени.