Владината коалиција во Бугарија претрпе сериозен удар во вторникот, само еден ден пред парламентарната дебата за гласањето за недоверба, дополнително ослабнувајќи ја веќе кревката поддршка на владата пред клучното гласање.
Партијата ДПС-ДПС — отцепена фракција од Движењето за права и слободи (ДПС), која традиционално ги претставува етничките Турци во Бугарија — соопшти дека се повлекува од поддршката за владата на премиерот Росен Жељазков. Одлуката следи по викендот на тензии меѓу Министерството за внатрешни работи и младинската организација на партијата кај владината резиденција во Бојана, како и поради месеци на политички разидувања.
Со повлекувањето на ДПС-ДПС, владината коалиција останува со поддршка од само 102 пратеници во парламентот од 240 членови: 66 од централно-десничарската коалиција ГЕРБ-СДС, 19 од Бугарската социјалистичка партија (БСП – Обединета левица) и 17 од партијата „Има такъв народ“ (ИТН). Не е јасно како ќе гласаат 19-те пратеници од ДПС-ДПС, кои се поврзуваат со почесниот претседател на ДПС, Ахмед Доган, на претстојното гласање во четврток.
Поделен сојуз
ДПС-ДПС беше вклучена во коалицијата пред само три месеци, како дел од поширок и контроверзен договор за поделба на власта, чија цел беше стабилизирање на политичката сцена по години на повторени избори и распаднати влади. Вклучувањето на оваа фракција се сметаше за обид да се изолира контроверзниот политичар и олигарх Делјан Пеевски, кој е под санкции од САД според Глобалниот закон „Магнитски“.
Сепак, коалицијата беше постојано обвинувана за тајни договори и клиентелизам — токму проблемите кои вети дека ќе ги решава. Во изјавата во вторникот, висок функционер на ДПС-ДПС, Валентин Тончев, изјави дека владата не успеала да го демонтира „моделот Пеевски“, туку напротив — го зацврстила.
„ДПС беше повикана во владејачкото мнозинство како национално одговорна партија со јасна цел — да обезбеди политичка стабилност по долга криза и да го демонтира моделот Пеевски, кој ги претвори институциите во алатки на зависност, корупција и неказнивост“, рече Тончев. „Денес, од истите причини поради кои влеговме во коалицијата, ја напуштаме.“
Тончев ги обвини ГЕРБ, БСП и ИТН дека го прекршиле коалицискиот договор и оти му служат на интересите на Пеевски, кој според него, фактички ја води владата.
Следни чекори и зголемен притисок
ДПС-ДПС најави дека нема повеќе да ја поддржува коалицијата како блок, но ќе гласа за конкретни политики. Партијата исто така најави иницијатива за формирање на привремена парламентарна комисија која ќе ги истражи наводите за влијание на Пеевски врз судството и буџетските процеси.
„Националното собрание мора итно да ги утврди сите факти и околности поврзани со улогата на Делјан Пеевски во правосудниот систем и трговијата со влијание преку државниот буџет“, рече Тончев.
Останува неизвесно дали ДПС-ДПС ќе го поддржи вториот предлог за недоверба, кој е фокусиран на корупцијата.
Во меѓувреме, Врховниот касационен суд соопшти дека отворил постапка против одлуката на Градскиот суд во Софија, кој претходно одби да го избрише Пеевски како претседател и член на главната партија ДПС — знак дека правните предизвици околу неговото влијание продолжуваат.
Бугарија веќе неколку години се соочува со политичка нестабилност, чести избори и краткотрајни влади. Актуелната коалиција се формираше во обид да се стави крај на овој циклус, обединувајќи идеолошки различни партии со цел да се изолира олигархиското влијание и да се врати довербата на јавноста во институциите.
Делјан Пеевски, поранешен медиумски магнат и политички влијателен лик, останува еден од најконтроверзните актери во бугарската политика. Неговото наводно влијание врз судството, медиумите и јавната администрација е долгогодишна тема на критики од домашни и меѓународни набљудувачи, вклучувајќи ги и САД.