Швајцарскиот франк забележа брз раст овој месец, зголемувајќи ги шансите Швајцарската народна банка (ШНБ) да интервенира за да ја спречи понатамошната апсреција на својата валута, додека индустрискиот сектор се надева дека ќе избегне нов удар од можните тарифи, пренесува Reuters.
Валутата зајакна околу 9% во однос на американскиот долар од почетокот на април, бележејќи го најдобриот месец од финансиската криза во 2008 година. Минатата недела франкот достигна најсилно ниво од јануари 2015 година, кога ШНБ го укина минималниот девизен курс.
Во однос на еврото, франкот е зајакнат за 2,6% овој месец, достигнувајќи највисоко ниво во повеќе од 10 години. Оваа апсреција доаѓа во контекст на нестабилност на американските пазари и непредвидливи трговски политики на американскиот претседател Доналд Трамп, кои ја зголемуваат побарувачката за безбедни валути како франкот.
Но, овој нагол пораст ја загрозува инфлациската цел на ШНБ од 0-2%, бидејќи ја намалува цената на увозот во време кога инфлацијата е близу нула. Дополнително, тоа им го отежнува положбата на швајцарските извозници кои би можеле да се соочат со тарифи до 31% од страна на САД.
„Зајакнувањето на франкот е последниот состојок во отровниот коктел за швајцарската индустрија“, изјави Жан-Филип Кол, заменик-директор на индустриската асоцијација Swissmem. „Компаниите веќе се соочуваат со слаба побарувачка однадвор, заканата од американски тарифи и неизвесноста од трговските политики на Трамп.“
Swissmem не побара директна интервенција од ШНБ, но, според Кол, би ја поздравиле секоја мерка за ублажување на зајакнувањето на франкот.
Според аналитичарите, интервенцијата на девизниот пазар е најделотворна алатка за ШНБ, повеќе од намалувањето на основната каматна стапка, која сега изнесува 0,25% и се очекува дополнително да опадне. „Во време на голема неизвесност, никој не се грижи за каматната стапка во Швајцарија“, изјави Томас Штуки, поранешен шеф за управување со средства во ШНБ и актуелен директор за инвестиции во St Galler Kantonalbank.
За да го ублажи зајакнувањето, ШНБ може да започне со продажба на франци – спротивно на политиката од минатата година, кога продаде странски валути вредни 133 милијарди франци, а купи само 1,2 милијарди, за да ја стабилизира инфлацијата.
Сепак, ваквите интервенции носат и политички ризици, како што беше случајот во 2020 година кога САД ја означија Швајцарија како манипулатор со валутата за време на првиот мандат на Трамп. Крис Тарнер, глобален шеф на пазарите во ING, изјави дека уште една причина за зајакнувањето на франкот е сомнежот дали ШНБ може повторно да преземе големи интервенции со купување девизи.
Теоретски, зголемувањето на пријавените депозити кај ШНБ може да сигнализира можна интервенција. Засега, централната банка негираше манипулации со валутата и изјави дека интервенира само за да ја одржи стабилноста на цените. Таа исто така сигнализираше дека би можела повторно да воведе негативни каматни стапки, кои беа во сила од 2014 до 2022 година, но беа непопуларни кај банките, штедачите и пензиските фондови.
Економистот на UBS, Максим Ботерон, не исклучи ограничени интервенции од ШНБ, но не очекува систематски мерки. „Интервенциите се пофлексибилни од намалувањето на каматните стапки – ШНБ може да влезе на пазарот, да продаде малку франци и потоа да застане“, рече тој.
ШНБ не коментираше за вредноста на франкот или за можните мерки. Сепак, зајакнувањето на франкот во однос на еврото е особено чувствително за креаторите на политики, бидејќи поголемиот дел од трговијата на Швајцарија е со земјите од еврозоната, а увозот во евра има значително влијание врз инфлацијата. Во 2023 година, 57% од швајцарскиот увоз беше фактуриран во евра, во споредба со 13% во долари.
ШНБ нагласува дека не се води по одредени валутни парови, туку следи кошничка валути при носење на монетарни одлуки и ќе интервенира со цел да ја исполни инфлациската цел.
Патрик Санер, шеф за макро стратегија во Swiss Re, изјави дека е веројатна интервенција, особено откако реалниот ефективен девизен курс на франкот достигна нивоа видени последен пат по 2015 година. „Брзината и обемот на зајакнувањето на франкот од 2 април значително ги зголемуваат шансите ШНБ да го смета ова за ’точка на пресврт’ за интервенција“, рече тој. „И покрај политичките перцепции… интервенцијата останува веројатна ако е загрозена ценовната стабилност.“