Турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган во саботата ја истакна централната улога на Турција во обезбедувањето на мирот и просперитетот на Европа за време на Самитот на Европската политичка заедница (ЕПЗ) во Албанија, притоа откривајќи и, како што рече, историски пресврт во домашната борба против тероризмот.
Говорејќи пред новинарите во авионот на враќање од Тирана, каде што се одржа шестиот самит на ЕПЗ, Ердоган побара подлабока соработка на континентот и предупреди дека политичките предрасуди и одложувањата меѓу европските земји ја попречуваат потребната трансформација.
„Дојде време да се надминат политичките пречки и предрасудите што го блокираат продлабочувањето на соработката“, изјави Ердоган. „Во спротивно, Европа нема да може да ја оствари трансформацијата што очајно ѝ е потребна, а нејзината конкурентност значително ќе опадне на сите полиња.“
Турскиот лидер ја позиционираше својата земја како клучен дипломатски актер во регионот и во решавањето конфликти, особено во контекст на војната во Украина. Тој ги повика европските земји и глобалните сили да ги поддржат последните турски напори за посредување во примирје и мировен договор меѓу Русија и Украина.
„Очекуваме поддршка од сите релевантни страни, вклучително и Европската унија, за чувствителниот процес што го водиме со американскиот претседател Доналд Трамп, рускиот претседател Владимир Путин и украинскиот претседател Володимир Зеленски за итно воспоставување мир во Украина“, изјави Ердоган.
Нова иницијатива за мировни преговори во Украина
Ердоган откри дека Анкара моментално води неформални дипломатски напори за посредување меѓу Москва и Киев. Овие иницијативи, според него, не се само декларативни, туку вклучуваат конкретни предлози, директни контакти и мерки за градење доверба.
„Не велиме само ‘да се запре војната’ — предлагаме методи, подготвуваме терен и повикуваме на дејствување,“ рече Ердоган. „Оваа војна не може да заврши со оружје. Нашата најголема желба е да се постигне траен резултат преку мировни преговори.“
Тој истакна дека Турција ќе продолжи да ја користи својата регионална тежина за да ги одржи отворени комуникациските канали и да го олесни дијалогот меѓу страните.
„Нашата решеност е силна“, рече тој. „Ќе продолжиме да ја играме улогата на посредник за да ја завршиме оваа војна и ќе направиме сè што можеме за да ја одржиме дипломатијата жива.“
Неговите изјави следеа по трилатералната средба од висок профил во Истанбул во четвртокот, предводена од турскиот министер за надворешни работи Хакан Фидан, со учество на претставници од Русија и Украина. Средбата, одржана во Претседателската канцеларија во Долмабахче, имаше за цел повторно да го оживее дијалогот по месеци дипломатски ќор-сокак.
Визија за „Турција без тероризам“ по објавата на ПКК
Обраќајќи се за внатрешната безбедност, Ердоган го потенцираше она што го нарече „историски момент“ во децениската борба на Турција против тероризмот. Повикувајќи се на Курдската работничка партија (ПКК), која Анкара ја смета за терористичка организација, Ердоган рече дека неодамнешната најава на групата за самораспуштање и предавање на оружјето означува крај на „50-годишен кошмар“.
„Целта за Турција без тероризам сега е во наш дофат“, рече Ердоган. „Целосно разоружување, спроведување на одлуката за распуштање и напуштање на илегалноста се неопходни. Ќе го следиме спроведувањето на овие одлуки многу внимателно.“
Тој додаде дека ако ова навистина се реализира, тоа ќе донесе суштински промени во источните и југоисточните провинции кои со децении беа погодени од насилства.
„Видете, тероризмот беше како синџир околу нозете на оваа земја со години. Сега почнавме да ги кршиме тие ланци што нè забавуваа и врзуваа,“ рече Ердоган. „Кога терористичката организација ги напушти тие региони, се славеше на Истокот и Југоистокот. Моите граѓани танцуваа затоа што таму конечно пристигна мирот.“
Ердоган рече дека владата очекува новата клима на мир да предизвика економски препород во областите што порано беа конфликтни.
„Економскиот препород во регионот ќе се случи паралелно со оваа атмосфера на мир,“ изјави тој. „Трговскиот живот ќе се оживее, улиците и плоштадите ќе се исполнат со живот. Планините ќе се вратат во живот. Нашите овчари ќе можат безбедно да живеат со своите стада во висорамнините. Нашето очекување е еднаш засекогаш да го затвориме поглавјето на тероризмот.“
Дипломатски и безбедносен фокус пред изборите
Изјавите на Ердоган доаѓаат во време кога Турција се обидува да ја зајакне својата улога на европската сцена, додека во внатрешноста се подготвува за нов изборен циклус во атмосфера на засилено внимание кон безбедноста и економското заздравување.
Турскиот претседател постојано се стреми да ја искористи дипломатската тежина на својата земја — вклучувајќи ја нејзината улога во НАТО и врските со двете страни во руско-украинската војна — за да ја позиционира Анкара како незаменлив актер во регионалните и глобалните прашања.
Неговите изјави во Тирана ја засилија оваа наратива, подвлекувајќи дека мирот и просперитетот во Европа се нераскинливо поврзани со активниот ангажман на Турција.
„Патот до посилна Европа минува низ Турција,“ заклучи Ердоган. „Ние не сме само географски дел од овој континент — ние сме централни за неговата безбедност и стабилност.“