Адам Рис, добитник на Нобелова награда, предупредува: Моделот на универзумот што го прифаќаме можеби е погрешен – и иднината на космосот би можела да биде сосема поинаква
Американскиот астрофизичар Адам Рис, добитник на Нобелова награда за физика, ја доведува под прашање најприфатената космолошка теорија за тоа како се развива и како ќе заврши универзумот – тврдејќи дека податоците покажуваат нешто „многу вознемирувачко“.
Рис, професор на Универзитетот Џонс Хопкинс, во интервју за The Atlantic открива дека резултатите од неговите прецизни мерења на растојанијата до далечни галаксии не се согласуваат со предвидувањата на таканаречениот стандардeн модел на космологијата – теоријата која објаснува како се шири универзумот по Големата експлозија. Несогласувањето меѓу набљудуваните и предвидените вредности, познато како „Хаблово напрегање“, сега веќе не може да се игнорира, вели тој.
„Мирисот е дека нешто не е во ред со моделот“, вели Рис, додавајќи дека неговите мерења, направени со помош на телескопите Хабл и Џејмс Веб, се повторно и повторно проверувани – без да се најде грешка.
Научната заедница е поделена: додека некои космолози веруваат дека проблемот ќе исчезне со нови податоци, други, како Рис, се сè погласни во барањето за „големо преиспитување“. Последните резултати од телескопот DESI сугерираат дека темната енергија – мистериозната сила која ја забрзува експанзијата на универзумот – можеби почнала да слабее. Тоа може да значи дека универзумот нема да заврши во „топлинска смрт“, туку би можел дури и повторно да се „собере“.
„Кога нема големи проблеми, сè станува досадно“, вели Рис. „Сега чувствувам возбуда – полето повторно е жешко.“
Темната енергија и темната материја сочинуваат околу 96% од универзумот, а научниците сè уште немаат директен доказ за ниту едната. Доколку новите податоци ја потврдат оваа промена во темната енергија, би било потребно „целосно преразгледување“ на физиката, изјави Колин Хил, космолог од Универзитетот Колумбија.
Научниците сега го делат здивот додека ги чекаат новите податоци од телескопите DESI и новиот опсерваториум Вера Рубин. Сите очи се вперени во иднината на стандардниот модел – и во тоа дали навистина сме на работ на ново космичко разбирање.
„Можеби универзумот нема да заврши со студена ништожност“, вели Рис. „Можеби ќе добиеме сосема нова космичка приказна.“