ПРЕКУ ПОБЕДИТЕ И ПОРАЗИТЕ
Пишува: Бардул ЗАИМИ
Претседателските избори во Северна Македонија ја запечатија прозападната ориентација на државата. Мнозинството граѓани со право на глас се определија за кандидатот, Стево Пендаровски, кој во текот на кампањата ги промовираше политиките за интеграција кои се во согласност со очекувањата на мнозинството граѓани и во согласност со многуте меѓународни обврски на меѓународната заедница. Претседателските избори се сметаат за клучен момент на политичка битка меѓу двете визии промовирани од страна на македонската опозиција и владејачката коалиција. Една визија за која е потребен преглед на политичкиот процес финализиран со Преспанскиот договор и политичката визија на владејачката коалиција која стоеше зад овој процес и која го реши спорот од две децении околу спорот за името со соседна Грција.
Странските медиуми, како и високи претставници на меѓународната заедница, истакнаа дека проевропскиот кандидат Стево Пендаровски е победникот на овие избори. Во јавноста, победата на Пендаровски беше коментирана како заклучок на еден процес кој на Македонија и обезбедува пат кон интегративните процеси. Претседателските избори се сметаат за последно поглавје од еден напната политичка сага кој е поврзан со геостратегиската насока на Северна Македонија. Со над 50.000 повеќе гласови, оваа победа беше интерпретирана како триумф на политичкиот курс на владејачката коалиција.
По завршувањето на изборниот процес, исто така, имаше разни толкувања на резултатите од секоја партија. Во албанскиот политички блок, партиите од владејачката коалиција застанаа по заедничкиот кандидат, ДУИ, ДПА и Алтернатива, оваа победа ја сметаат како нивен одлучувачки ангажман, додека од друга страна не изостанаа и обвинувањата против опозициските партии за тивок бојкот во вториот круг од изборите. Опозицијата, од друга страна, истакна дека нивниот глас го обезбеди цензусор во вториот круг. Освен овие заеднички судири, резултатите од изборите говорат за демократска зрелост на електоратот во Македонија. Победата на Стево Пендаровски е посветена на промовирање на прудентна и инклузивна политика, како и прозападната ориентација.
Повеќето граѓани се усогласени со оваа политичка содржина, што димензија е политички пат кој е во согласност со очекувањата на мнозинството граѓани во Македонија, без оглед на нивната етничка и верска припадност. Секако, ова гласање треба да се чита правилно, треба да се чита како момент на граѓанско рефлексија во даден внатрешен и геостратешки контекст. Покрај победите и загубите, овој изборен резултат претставува голема порака за она што всушност претставува и ја одразува Македонија како држава. Оваа изборна порака тврди дека му дава глас на концептот на мултиетничка држава и на граѓанската тенденција за еднаквост за сите. Овој концепт всушност се рефлектира на овие избори како доминантно гласање во однос на друг концепт кој, и покрај некои мали напори, не успеал да излезе од ексклузивната национална идеологија.
Сепак, овие избори, на прво место, на новиот претседател на Северна Македонија, му ја обезбедуваат логиката на идното функционирање на функцијата претседател на државата која треба да биде во согласност со оваа изборна волја повеќе да се манифестира како платформа за патување. Надвор од победите и загубите на партиите, овие избори навистина ја откриваат чувствителноста на мнозинството граѓани за инклузивен концепт кој соединува околу идејата за модерна држава која сега мора да ги надмине изнемоштените политички практики и логика и да биде ставена на патот на афирмација на заедничките демократски вредности кои се одгледуваат во духот на меѓусебно почитување и во духот на европските вредности. Се разбира, ова тврдење останува со многу предизвици, додека резултатите од изборите упатуваат на солидно гласање на кандидатот поддржан од македонската опозициска партија, која веќе предупреди дека ќе изврши притисок врз владата за предвремени избори.
ВМРО-ДПМНЕ ги прочита резултатите од изборите како силно политичко враќање, пребројувајќи ги општините во кои тие имаат добиено повеќе гласови. Сепак, ова беа претседателски избори, иако резултатите може да се прочитаат како локални или парламентарни избори. Овој факт веќе создава момент на рефлексија од сите политички партии во однос на очекувањата на граѓаните и во однос на целиот спектар на обврски кои доаѓаат од ЕУ како “домашни задачи”. Надвор од победите и загубите, моменталниот “триумфализам” и “разочарување”, постои тврдоглава реалност која секој ден бара одговори од владата и, генерално, од политиката.
Гласањето за заедничкиот претседателски кандидат останува момент на изборна трезвеност и покрај илјадате разочарувања што преовладуваат кај граѓаните кои всушност се манифестираа во првиот круг на избори. Овој глас се надминува себеси, надминувајќи ги разочарувањата и “горделивоста” на успесите што продолжуваат да влијаат на животот на граѓаните. Освен тоа, овој глас е триумф на политичката зрелост на електоратот, кој во одреден момент ги отфрла сите разумни разочарувања и се става во долгорочни стратешки координати. Ова не е глас на “горделивост”, туку глас на правилен ангажман на сите протагонисти кои имаат европска визија за Северна Македонија. Со ова гласање, со извонредна зрелост, завршува процес кој започна со Договорот од Пржино и финализиран со Преспанскиот договор како основно достигнување за членството на Македонија во НАТО и како можност за отворање на преговорите со ЕУ, во. Покрај победите и загубите, секоја политичка партија треба да види момент на рефлексија за да се вклучи и да работи на тешкиот и неповратниот процес на членство во НАТО и во ЕУ.
Можеби тоа е последниот момент, надвор од победите и загубите, да се разбере вистински изборната порака во двете изборни единици, да се даде значење и одговор на очекувањата на граѓаните. Победничкиот триумфализам во никој случај не треба да ги опфати сите оние владини дефекти кои се појавија во текот на овие две години. Премиерот Заев исто така рече во првиот круг дека ја добил пораката на граѓаните. Победата на Пендаровски ја нагласи политичката волја за усогласување со западните вредности, да се учествува во спроведувањето на уште еден политички концепт кој подразбира систем на вредности кои постојано ќе се одгледуваат во политичкиот и институционалниот простор. Покрај победите и загубите, постои простор за секојдневно институционално ангажирање кое подразбира добро владеење, владеење на правото, култивирање на интеркултуралност, можности за сите и правда како главен столб за напредокот.
Време е да се размислува за сите овие димензии, се разбира, секогаш земајќи ја предвид улогата на рационална опозиција, која ќе и даде значење на политичката динамика во поглед на неповратното патување кон ЕУ. Надвор од победите и загубите лежи мрачното секојдневие, но исто така и способноста да се корегираат досегашните практики кои навистина создадоа постојано разочарување за граѓаните.
Текстот е напишан исклучиво за Инбокс7. За секое реобјавување треба да се добие согласност од страна на редакцијата. Инбокс7 не секогаш се согласува со ставовите и видувањата на авторите во рубриката за дебата.
- Еуростандард банка- агонија без крај - 07/03/2023
- Собрание на Република Македонија – соучесник во стечајот на Еуростандард банка - 21/02/2023
- Дали има крај - 14/02/2023
