Поактивна и независна Европа може да ја врати Америка на маса
Пишува: Мајкл Е. О’Ханлон и Пол Б. Старс
Трансатлантскиот сојуз преживеал многу кризи во последниве 80 години, некои од кои во своето време изгледале егзистенцијални. Но, кризата што моментално го потресува сојузот се чини поинаква и многу поопасна. За разлика од претходните епизоди на трансатлантска раздор, кои најчесто се вртеле околу тоа како сојузот треба да одговори на надворешна закана од еден или друг вид, денешниот предизвик доаѓа одвнатре. Европските лидери сега се прашуваат дали Соединетите Американски Држави — основачот и постојан шампион на сојузот веќе осум децении — сè уште се посветени на безбедноста на Европа и на Западот воопшто. Последните изјави на американскиот претседател Доналд Трамп и неговите високи советници сугерираат дека одговорот е „не“.
Многу европски лидери сега веруваат дека немаат друг избор освен да прогласат стратешка независност од Соединетите Држави и да започнат итна програма за одбрана на својот континент самостојно. Но, не треба да го прават тоа. Освен неверојатните трошоци за постигнување веродостојна европска одбранбена позиција без американска воена поддршка, дури и изразувањето на таква намера ризикува да забрза целосен развод што би ја загрозил безбедноста и на Европа и на Северна Америка. Напуштањето на сојузот сега би било еднакво на „извршување самоубиство од страв од смрт“, како што го опиша превентивното војување германскиот државник Ото фон Бизмарк во 19-тиот век.
Наместо тоа, Европејците мораат да се обидат да го спасат сојузот. Тие можат да направат повеќе за да го одбранат својот континент за товарот да не падне несразмерно на Соединетите Држави — обврска што европските лидери сега широко ја признаваат и прифаќаат. Навистина преземањето на нивниот дел од товарот ќе бара демонстрирање на јасна посветеност за обезбедување на безбедноста и независноста на Украина по прекинот на огнот. Знаците се ветувачки дека се формира широка „коалиција на волни“ предводена од Европејците токму за таа цел.
Покрај овој непосреден императив, сепак, европските земји имаат помалку јасност и консензус за тоа како да го заштитат трансатлантскиот сојуз. Овој предизвик не може да се пристапи како што често било во минатото — со поставување широки цели за планирање на одбраната и буџети за трошење на одбраната кон кои секој член на сојузот мора да работи независно. Ниту Европа може едноставно да се обиде да ги замени американските способности со домашни каде што постојат очигледни недостатоци.
Во наредните години, Соединетите Држави и Европа ќе се соочат со неколку меѓусебно поврзани воени предизвици: одвраќање на Русија од напад врз членките на НАТО, заштита на јужното крило на Европа од последиците од нестабилноста на Блискиот Исток и Африка, одбрана на интересите на сојузот во Арктикот и справување со стратешкиот предизвик што го претставува Кина. Заедничкиот фактор од кој најмногу зависи успехот во сите овие арени е силна одбранбена индустриска база, и Европа мора да се фокусира на тоа најпрво. На крајот, сојузот — Европа и Соединетите Држави заедно — мора да одреди кои способности мора да ги развие работејќи наназад од сеопфатна проценка на специфичните мисии што ќе треба да ги исполни за да ја гарантира долгорочната безбедност на континентот.
ЗАЕДНИЧКИ СИЛИ
Вкупната цена на иницијативите што Европа треба да ги преземе за да го обнови трансатлантскиот сојуз би изнесувала повеќе од 100 милијарди долари годишно. Тоа значи дека во просек, воените буџети на европските земји можеби ќе треба да достигнат 2,5 проценти од БДП. Но, е опасно редуктивно да се оценуваат инвестициите во одбраната само според процентот од БДП што една земја го троши на одбрана. Ако Европа ги префинира своите воени приоритети и го преориентира дел од постојната сила што е прицврстена за домашните територии, таа би можела да си го дозволи сето она што го предлагаме на 2,2 проценти од БДП. Притисокот од администрацијата на Трамп веќе ги поттикна европските сојузници да се доближат до таа бројка.
Вашингтон, исто така, мора да ја оживее својата посветеност на трансатлантскиот сојуз. Најважно од сè, Вашингтон мора да даде јасно до знаење дека американскиот нуклеарен чадор — клучен и проверен одвраќач од руската агресија — останува на сила. Соединетите Држави не можат да бидат безбедни ако Европа е небезбедна. Но, во толку изолационистички момент во американската политика, можеби на Вашингтон ќе му треба Европа да ја покаже трајната вредност на ова партнерство.
Покрај обезбедувањето повеќе материјални ресурси, Европа треба да инвестира во сојузот со ново чувство за цел, јасност за неговите основни стратешки цели и одлучност да ги исполни. Европските нации треба да го прифатат овој предизвик не само затоа што се плашат од напуштање од страна на Соединетите Држави, туку и затоа што поголемата заедничка сила би ја зголемила нивната сопствена преговарачка моќ на светската сцена.
Мајкл Е. О’Ханлон е носител на катедрата „Фил Најт“ за Одбрана и Стратегија во Брукингс Институцијата, каде што исто така е и Директор на Истражувања во Програмата за Надворешна Политика.
Пол Б. Старс е сениорен истражувач „Џон Веси“ за Превенција на Конфликти во Советот за Надворешни Односи, каде што исто така го води Центарот за Превентивна Акција.
Извор: Foreign Affairs