Балканот понекогаш се нарекува Вински Полуостров. Во нејзиниот центар е Северна Македонија, мала земја со големи вина, не само од познатото грозје вранец
Тоа е малку како малбек од Аргентина или совињон бланк од Нов Зеланд. Ја имаат оваа позната сорта на грозје која е речиси идентитетот на земјата, но кога ќе се заинтересирате и ќе почнете да копате подлабоко, ќе сфатите дека има уште многу работи да откриете. Исто е и со вранец (или вранац) и со Северна Македонија. Тоа е симболичната сорта на грозје на оваа балканска земја и е речиси единственото нешто за кое слушате. Но, погледнете поблиску и ќе најдете многу повеќе. Но, пак, вранецот е сепак најпознатото и најзначајното грозје, затоа не треба да го заборавиме тоа.
Пред некое време, бев во Северна Македонија за да бидам судија за дегустација на CMB Vranec Selection, светскиот натпревар за вина вранец (да, има неколку земји што прават вино од него). Го искористив тоа како можност да седнам со Звонко Херцег, некој што ги познава северномакедонските вина внатре и надвор. Звонко е претседател на Македонската асоцијација на сомелиери, вински едукатор и судија на меѓународни вински натпревари и многу други работи во виното. Сакав да го добијам неговиот инсајдерски став за оваа малку позната балканска земја и што можат да направат и со вранецот и со другото грозје.
Малку знае, да, па да почнеме со малку географија. Тоа е земја без излез на море, која се граничи со Грција на југ, Бугарија на исток, Србија и Косово на север и Албанија на запад, толку многу во центарот на Балканскиот Полуостров. Многу е планински, што значи дека е многу разновиден.
Пејзаж на лозје во време на берба во источна Северна Македонија, авторски права BKWine Photography
BKWine Photography
Го прашав Звонко што е првото нешто што треба да знае и открие за Северна Македонија за некој што не знае многу за неа. (И навистина, кој го прави тоа?) „80% тоа е планинска земја. Имаме многу скриени долини, различни ориентации со различна клима“, објасни Звонко. Покрај ова, тој истакна дека почвата е слично разновидна, различна од една долина до друга.
Зошто е важна оваа разновидна и планинска географија? Звонко продолжи: „Имаме добра можност да засадиме многу сорти грозје. И можам да кажам дека во моментов, ние навистина истражуваме многу широк спектар на сорти грозје. Значи, можеби ова е нешто возбудливо за некој што дошол на Балканскиот Полуостров, а особено во Северна Македонија. Да се вкусат различни сорти грозје, од кои некои се претежно меѓународни од други познати вински региони, но може да се најдат и некои типични балкански или автохтони сорти грозје од Северна Македонија“.
Целиот разговор што го имав со Звонко Херцег можете да го слушнете во ова видео:
Ова дава добра платформа за широк спектар на „меѓународни“ сорти грозје и домашно автохтоно грозје. Сосема природно, Звонко изгледа најгорд на локалните сорти грозје, „Ќе ја истакнам белата сорта на грозје како смедеревка , која е најзасадената бела сорта грозје во Северна Македонија. А од оваа група на сорти бело грозје, исто така многу важна е темјаника , како што локално се нарекува, но е мускат бланк , од групата мускат многу ароматична, но направена во сув стил. За црвените вина може да се истакне кратошија , препознатливо како zinfandel или primitivo , или crljenak kaštelanski во Хрватска, или tribidrag во Хрватска, другото име на оваа сорта грозје, plavac mali , која всушност е регистрирана и како хрватска сорта грозје, но ова доаѓа од Балканскиот Полуостров“. Да, всушност, она што често се мисли за многу американска сорта на грозје – зинфандел – потекнува од Балканскиот полуостров. Ама има уште, жилавка , смедеревка, жупјанка , станушина …
Лозје пејзаж во есен во велешкиот вински регион во Северна Македонија, авторски права BKWine Photography
BKWine Photography
Исто како и неколку други земји на денешниот Балкан, Северна Македонија беше дел од Југославија пред да се распадне во 1990-1991 година. Ова, се разбира, остави трага и во винската индустрија. Како што објаснува Звонко, го имаат и унгарското грозје и други, „И ние овде имаме фурмен , и многу други сорти грозје, затоа што во минатото, во (сега) поранешна Југославија, сите овие републики (што правеа до Југославија), имаа некакви правила за размена на растителните материјали за да истражат каде можат да најдат добро место за одгледување, да дадат квалитетно грозје и вино. Имаме и велшрилинг (или грашевина , како што се нарекува и). Да, навистина многу сорти на грозје“.
Кога седнав и разговарав со Звонко, штотуку го завршивме првиот натпревар во светот за вина вранец, CMB Vranec Selection, што Звонко Херцег го организираше во соработка со Concours Mondial de Bruxelles каде што јас учествував како судија за дегустација. (Збор за името на грозјето: грозјето се вика вранЕц во Македонија, а вранАц на останатиот дел од Балканот. Употребете го било кое, како сакате.) Вранец е, без сомнение, најважната сорта на грозје во Македонија.
Време на берба во лозјата во Северна Македонија, авторски права BKWine Photography
BKWine Photography
Зошто овде стана толку успешна, го прашав Звонко: „Не само јас, туку и експертите за вино сметам дека оваа сорта грозје има неколку добри точки да покаже; стилот на вината од винскиот полуостров, од балканскиот и од северна Македонија. Не е засадено само во Северна Македонија. Прво, нуди добар израз на тероар. Има добар развој и во шишето, па може да го чувате долго време во шишето, можеби 10-15 години. Уште повеќе, тоа зависи од квалитетот и дизајнот на винарот“.
Вранец е исто така изобилно грозје во земјава. „Имаме доволно количество од оваа сорта грозје за да направиме доволно количество вина за да бидеме промовирани и да му ја покажеме на светот нашата личност, нашата уникатност на еногастрономскиот сегмент преку овој вранец“, вели Звонко. Можеби тоа е важна точка. Северна Македонија произведува вино на само околу 28.000 хектари (69.000 хектари) лозови насади, нешто повеќе од една десетина од Калифорнија, па можеби е добра идеја да се фокусираме на една работа кога се шири веста за северномакедонските вина.
Лозје во Северна Македонија, авторски права BKWine Photography
BKWine Photography
Кои се тогаш карактеристиките на вранецот? Тоа секако е грозје (и вино) со своја личност. Понекогаш, промоторите на земјата го означуваат како „црниот пастув“. Не сум сигурен што тоа би требало да значи во однос на виното, па повеќе би сакал да го оставам тоа на страна. Вообичаено, прави многу темни, добро структурирани вина со многу танини и ароми на темно овошје, темјанушки, а понекогаш и темноцрвени цветови, но многу варира. За да го објасните на друг начин, како што правам во видеото подолу, можеби можете да го опишете како грозје што ги комбинира ликовите на двете од најпознатите светски грозје, сира, со моќ и зачин, и небиоло, со интензивна киселост и танини.
Но, вистинскиот стручњак за вранецот е, секако, Звонко, „Вранецот тешко се скротува, затоа треба многу да се работи со оваа сорта грозје за да се скротат танините кои се многу високи и можат да бидат многу, многу груби. Значи, затоа најчесто влегува во бурето, стареејќи за да го полира долго време. Исто така, шишето старее, за да стане помеко. Кога е млад, има црно овошје, ароми на капини и некои навестувања на гарнир. Обично правиме батонажа или удирање, малакотска ферментација исто така, кога се развиваат секундарните ноти. Овие вина се со многу висока киселост, можат да достигнат и до 9,5 во некои случаи, од поголема надморска височина, што значи дека имаат добра структура и имаат потенцијал за подолго стареење на шишињата. Терциерните ноти обично се како мока или кафе или чоколадо. Тоа може да биде сушено овошје, суви сливи, кои прават побогати ароми и вкусови на оваа голема сорта; така, ќе кажам дека е неверојатно. Можете да уживате во многу слоеви од овие вина“.
Вранец/вранец грозје на лоза во Северна Македонија подготвено за берба, авторски права BKWine Photography
BKWine Photography
Малкумина пробале толку многу вранец вина како Звонко Херцег, па тој треба да знае. Ако можете да најдете некој вранец од Северна Македонија – или вранец од некоја од другите балкански земји – пробајте го сами. Дефинитивно вреди да се истражува. И ќе бидете пионер во откривањето на оваа необична сорта на грозје од оваа необична балканска земја. / Извор: Форбес