Израел изврши серија воздушни напади врз повеќе цели во Иран, вклучувајќи воени објекти, нуклеарни постројки и станбени згради, јавуваат иранските власти. Меѓу загинатите се и високи воени команданти и нуклеарни научници, а нападите предизвикаа паника меѓу жителите на главниот град.
Нападите започнаа во раните утрински часови во петокот, при што беа погодени населени делови во западен Техеран, вклучувајќи го и населбата Марздаран. „Се разбудив од експлозии во 3 часот. Видов чад на хоризонтот. Подоцна дознав дека куќа блиску до нашата е погодена,“ изјави 62-годишната жителка Роја за Al Jazeera.
Иранските медиуми јавија дека меѓу жртвите се: началникот на Генералштабот на вооружените сили Мохамад Багери, командантот на Револуционерната гарда Хосеин Салами и шефот на воздухопловната дивизија Али Акбар Хаџизаде. Убиени се и најмалку шест нуклеарни физичари, меѓу кои и поранешен шеф на Организацијата за атомска енергија.
Извештаи укажуваат дека е повреден и Али Шамхани, поранешен секретар на Врховниот совет за национална безбедност и советник на врховниот лидер Али Хаменеи. Дел од членовите на семејствата на официјалните лица исто така загинале.
Израелските цели и иранскиот одговор
Израелската армија, според регионални извештаи, извела над 200 напади на повеќе од 100 локации низ Иран. Цели биле ирански воени бази, електрани и објекти поврзани со нуклеарната програма, вклучувајќи ги постројките во Натанс и Фордо. Ирански официјални лица потврдија дека нема индикации за радиоактивно загадување.
„Целта беше очигледно да се уништат подземните постројки за збогатување на ураниум,“ изјави заменик-шефот на иранската атомска агенција Бехруз Камалванди.
По нападите, жителите низ Иран масовно се редеа пред бензински пумпи од страв од недостиг на гориво, иако властите изјавија дека снабдувањето не е прекинато.
Министерството за комуникации воведе „привремени интернет рестрикции“, а Министерството за култура ги откажа сите јавни настани, нарекувајќи ги нападите „терористички и криминални“.
Политички последици и реакција на Иран
Нападите се случија само два дена пред закажаната шеста рунда од нуклеарните преговори меѓу САД и Иран во Маскат, кои сега се откажани.
Врховниот лидер Хаменеи и други ирански функционери ја обвинија Израел и САД за ескалација и ветија одмазда. Иранската страна остро ја критикуваше Меѓународната агенција за атомска енергија (МААЕ) и нејзиниот директор Рафаел Гроси поради „молчаливост“ пред нападите.
Во одговор на најновата резолуција на МААЕ, Иран најави изградба на ново постројка за збогатување ураниум и надградба на капацитетите во Фордо.
И покрај напреднатото збогатување до 60%, Иран тврди дека нема намера да развива нуклеарно оружје.
Цивилни жртви и јавна реакција
Меѓу загинатите се и цивили, вклучувајќи деца. Локални новинари споделија приказни за убиени пријатели и соседи. Во Техеран и други градови се одржаа масовни демонстрации во знак на протест против нападите, кои се совпаднаа со верскиот празник Ид ал-Гадир.
Во петокот вечерта, иранските ПВО-системи пресретнаа нови проектили во Техеран и Табриз, додека Израел продолжи со нападите.
САД соопштија дека не учествувале во нападите, но поранешниот претседател Доналд Трамп изјави дека бил информиран за нив. Тој повика на враќање на преговарачката маса, но со построги услови за иранското нуклеарно збогатување.