Вклучувањето на Алијанста за Албанците во Владата доаѓа со ризици и можности за сите страни, но во оваа непредвидлива ситуација тоа што носи е стабилност за владата, а малку повеќе мир за граѓаните кои најмалку што сакаат е да не се пуштат во блокадата и во идејата да се аздисаат со предвремени избори
Пишува: Сефер Селими Jr.
По завршувањето на парламентарните избори 2020 година и формирањето на Владата на Република Северна Македонија со тесно парламентарно мнозинство, и поранешниот премиер Заев и неговиот наследник Ковачески во неколку наврати во јавноста изјавија дека „наскоро ќе се зголеми парламентареното мнозиство ”. Во тоа време, овие изјави изразуваа повеќе желба отколку реална можност. Понатаму, парламентарното мнозинство беше доведено во прашање по локалните избори кога еден од партнерите, Движењето Беса, реши да го напушти владината коалиција и се усогласи со опозициските сили за да создаде нов владин конгломерат со опозициските партии предводени од ВМРО-ДПМНЕ.
По овој неуспешен обид, дојде до рокада на партнери, во тој случај партијата Алернатива се откажа од коалицијата со Алијансата за Албанците и го замени Движењето Беса со четворица пратеници, обезбедувајќи опстанок на мнозинството, но недоволно за да се реши проблемот со кревкоста на бројките. На политичката сцена деновиве има обид за промена на распоредот на силите во парламентарното мнозинство, најсериозниот досега, меѓу кои и вклучувањето на Алијансата за Албанците со осумте пратеници во Владата. Во пресрет на оваа можност, еден став за тоа кој што добива, а кој губи во случај Алијансата за Албанците да биде вклучена во владата:
Алијанса за Албанците – Партијата е во лидерска криза по катастрофалната загуба на гласови на вонредните избори за Советот на општина Тетово, што резултираше со оставка на претседателот на партијата, Зиадин Села. Алијансата за Албанците од самиот почеток го градеше својот јавен имиџ врз основа на две главни личности, претседателот Села и секретарот на партијата и претседателот на Гостивар, Арбен Таравари, кој по оставката на Села до партискиот конгрес беше назначен за в.д. Пепел. Вториот е главен претендент и фаворит да ја води партијата и евентуалното вклучување на Алијансата на Албанците во Владата несомнено би помогнало во оваа амбиција, но уште повеќе би ја консолидирало неговата моќ внатре во партијата.
Тргнувајќи од фактот дека оваа партија произлегува од ДПА која историски беше бетонирана како опозиција, лидерите на оваа партија сигурно ја научиле басната за политика во држава со клиентелистички политички систем, без разлика колку посветен и решителн еден гласач да поддржи опозициска политичка партија, за жал владејачката партија го голта со услуги, уцени и заведување со власта што нуди златна можност вашите ветувања да бидат покредибилни од оние на партија која е во опозиција. Доколку АА биде вклучена во Владата со коректен договор, најголемиот дел од моќта треба да се концентрира во Тетово за да се врати основата на изгубените гласачи и да се даде шанса да биде во конкуренција за да биде победник на следните избори во албанскиот блок. Но, тоа не треба да се прави слепо, туку со деликатна селекција меѓу професионалноста и кредибилитетот на кандидатот, а за ова да ја земат како лош пример нивната последна кандидатура за градоначалник во Тетово.
Демократската Унија за Интеграција – во овој случај партијата губи, но победува нивниот „неприкосновен“ лидер Али Ахмети, кој како никогаш досега е под притисок на своите сопартијци за изборот на кадри и начинот на кој партијата се организира. Политичката флускула „ДУИ на следните 20 години“ го изгоре „Огнената група“ која не само што ја доведе во тешка позиција внатре во партијата туку сега има капацитет да го загрози мнозинството во Собранието. Но, ова – проширувањето на Владата би го отстранило овој моментален притисок, но и засекогаш би го елиминирал, бидејќи претпоставките се дека ова движење во ДУИ нема да згасне, туку уште повеќе да се продлабочи и да не му помогне на следните избори многу ќе и наштети на партијата.
Социјалдемократска партија на Македонија – За оваа партија проширувањето е меч со две острици бидејќи во случај на вклучување на АА во Владата значително ќе се зголеми доминацијата, барем перцептивната, на албанските партии, а во овој случај политичките противници можат да го користат како борбен коњ со конзервативните национал-популистички гласачи. Но, од друга страна, тоа би му дало утеха да ја исполни сопствената политичка и владина агенда која во многу случаи е заложник само поради немањето кворум во парламентот и е уценувана од поединечните пратеници кои во рамките на ова кревко парламентарно мнозинство имаат практичноста за истакнување на сите видови лични каприци. Длабоко погодена од неодамнешните глобални кризи, нејзиниот рејтинг на е значително оштетен, додека поголемото мнозинство ќе и овозможи да го продолжи својот мандат до крај и да и даде вистинска шанса да го подобри својот учинок.
Алтернатива – Од парламентарното мнозинство се чини дека оваа партија покажува најголем отпор кон вклучувањето на поранешните предизборни коалициски партнери. Тоа најверојатно може да дојде од чувството на вина што го имаат затоа што во два случаи стапнаа оваа партија, првиот со тоа што станаа нејзина замена во 2017 година кога по локалните избори беа вклучени во владата која беше напуштена од АА, а неодамна по трката на локалните избори кога го прекршија договорот за предизборна коалиција и повторно беа вклучени во Владата како замена за Движењето Беса која ја напушти Владата. Затоа, на нивните критики им недостига морален кредибилитет, особено кога според сите предизборни анкети од 2020 година имаат најмалку двајца пратеници надарени од коалицијата со АА.
Движење Беса – Очекувано, победата во општина Тетово му го „зголеми умот“ а со тоа и амбициите на оваа партија која во првиот момент се обиде да се наметне како фактор за колапс на Владата во која беше вмешана со коалициските предизбори со СДСМ и потоа како клучен фактор што би ја изградил Владата со ВМРО-ДПМНЕ и другите албански опозициски партии. И во овој евентуален случај на вклучување на АА во Владата, оваа партија ќе се претстави како албанска опозиција, меѓутоа националното кредо и кауза сега се закопани на денот на потпишувањето на предизборната коалиција со граѓански концепт со СДСМ на парламентарните избори 2020. Сериозна пречка е и немањето капацитет на партиската и човечка инфраструктура што ја поседува.
ВМРО – ДПМНЕ – Оваа партија и понатаму останува токсична за секоја албанска партија која кокетира со неа, пред се поради националистичкиот наратив и политиките кои се или директно против Албанците или индиректно влијаат на интересот на Албанците во Северна Македонија. Со вклучувањето на АА во Владата, оваа партија останува сама во опозиција, како партија која го загрозува општиот интерес на државата за европската перспектива и кохезијата меѓу граѓаните. Доколку се вклучи и АА во Владата, ВМРО-ДПМНЕ може да избере да удри по националистичките тапани или да размислува и да го смени пристапот, што е многу малку веројатно.
Како заклучок, вклучувањето на Алијанста за Албанците во Владата доаѓа со ризици и можности за сите страни, но во оваа непредвидлива ситуација тоа што носи е стабилност за владата, а малку повеќе мир за граѓаните кои најмалку што сакаат е да не се пуштат во блокадата и да се аздисаат со предвремени избори.