Професорот на Универзитетот во Белград, Иван Виденовиќ, во ексклузивно интервју за kdp.mk оценува дека денес „Србија ја плаќа цената за омаловажување и минимизирање на демократската револуција од 5 октомври 2000 година, кога беше неопходно, исто како во Романија во 1989 година беше воспоставена јасна национална свест за никогаш повеќе да не се повтори злоупотребата на власта како Слободан Милошевиќ. Во ова омаловажување и минимизирање на демократските промени од 2000 година, голема и нечесна улога имаат силите во периодот 2003-2012 година, кои во голема мера го презедоа злото на политиката на Милошевиќ, па радикалите на Вучиќ дојдоа на земја во 2012 година опрашувани. Кога сето ова ќе се сумира, од последните 35 години Србите живеат под диктаторски режими 24 години“, вели Виденовиќ. Според него, „речиси и нема поважно прашање за кое власта и опозицијата не се согласуваат: никогаш да не се признае независноста на Косово, тивка поддршка на проектот на Вучиќ – Српски свет и Декларацијата на Сесрпското собрание, фундаментално несогласување со независноста на Црна Гора, поддршка за Додик, никогаш во НАТО, ЕУ по наши услови ако Србија заслужува да биде членка, клерикализација и длабока русификација на општеството, недостаток на поддршка за Украина“.
– Господине Виденовиќ, што навистина се случува во Белград?
ВИДЕНОВИЌ: Во Србија се случува бизарно повторување на диктатурата на Милошевиќ, која веќе далеку го надживеала по долговечност. Нејасно и необјасниво е како Србите по искуството со Милошевиќ си дозволија така да ја повторат целата таа основно училиште на демократијата. Оваа реприза е бизарна, бидејќи Милошевиќ, сепак, постигна апсолутна власт преку некои опасни потези на крајот на 80-тите години на минатиот век, кога се спротивстави на ригидниот начин на владеење со Сојузот на комунистите. Поради ова, тој стекна почит од народот, кој го доживуваше како човек кој успеа да ги победи старите структури на моќ за неговата позиција. Покрај тоа, тој имаше во својата моќ многу сериозни кадри земени од социјализмот.
Ова денес е апсолутна моќ на човек кој никогаш во животот не се истакнал по ништо, никогаш досега не направил, создал, постигнал, стекнал нешто вредно, е човекот кој едноставно се ставил во позиција на апсолутна моќ, кој на сите им се заканувал со празни пушки, а Србите се повлекоа пред него, оставајќи му ја целата земја, сите институции и неограничена моќ. За разлика од Милошевиќ, тој ги наполни овие институции со полоши кадри, со, очигледно, консументи на млако пиво од шишето пред локалната продавница. 80 проценти од српската влада и сите тела на власт немаат чесно стекнати дипломи. А, кога ќе го погледнете сега, нема гаранција дека некој друг нема да дојде по Вучиќ и да рече „сега јас сум власт, батали се од сите“ и дека нема да се нареди цела држава, исто така, пред него. , кон сите институции и сите медиуми, губејќи го сиот личен и професионален интегритет.
Ова е цената што Србија ја плаќа за омаловажување и минимизирање на демократската револуција од 5 октомври 2000 година, кога беше неопходно, исто како во Романија во 1989 година, да се воспостави јасна национална свест за злоупотребата на власта како Слободан Милошевиќ никогаш да не се случи повторно. Во ова потценување и минимизирање на демократските промени од 2000 година, голема и нечесна улога имаат силите во периодот 2003-2012 година, кои во голема мера го презедоа злото на политиката на Милошевиќ, така што радикалите на Вучиќ дојдоа на земја во 2012 година. опрашувани. Кога сето ова ќе се сумира, Србите од последните 35 години живеат под диктаторски режими 24 години. И сега, по 12 години ваква влада и низа коруптивни и криминални афери, никој веќе не им верува, дури и кога се обврзуваат на нешто добро, како што е Меморандумот за критични суровини со ЕУ и експлоатација на литиумот како руда .
Оттука, овие масовни протести ги имаме ова лето во Србија. Во нив имате „совршена бура“ од граѓани кои не веруваат дека владата на Вучиќ може чесно и без корупција да врши контрола врз екстракцијата и преработката на минерални суровини, од една страна, а од друга страна, лажни партии и движења. Проруски еколошки групи чија цел е исклучиво западната мултинационална компанија, додека руската државна нафтена компанија и кинеските компании непречено ги извлекуваат енергетските и минералните суровини од Србија, не обрнувајќи внимание на никакви еколошки стандарди.
– Кој ќе победи, по острата реакција на власта? – Впрочем, колку е организирана српската опозиција да се спротивстави на сегашниот режим на А.Вучиќ?
ВИДЕНОВИЌ : Српската опозиција е медиокритетна и опортунистичка. Се „гребе“ кај власта за какво било незадоволство на граѓаните, без разлика која е причината за ова незадоволство. Од времето на Ковид, преку минатогодишните протести за масакрот во основното училиште во Белград, до отворените антизападни и антиевропски протести ова лето, опозицијата е секогаш тука за да го капитализира незадоволството на граѓаните. Во исто време, освен што се спротивставува на моќта на Вучиќ, таа не е во состојба да артикулира никакви автентични политички идеи. Одвреме-навреме пукаат некои од идеите што ги пијат, како односот кон црковниот пуч во Црна Гора во 2020 година, односот кон Бриселскиот договор, за кој во срцето на ЕУ отворено кажуваа дека не ги обврзува. , до годинешните антиевропски протести поради рудникот за литиум кој постои само на хартија, јасно му ставаат до знаење на Западот дека нема со кого да работи во опозиција и затоа повеќе сакаат да работат со Вучиќ, со него, на барем знаат каде стојат.
– Кои се прашањата за кои власта и опозицијата (не) се согласуваат… Косово, „српскиот свет“, НАТО, ЕУ…?
ВИДЕНОВИЌ: Речиси и да нема поважно прашање за кое власта и опозицијата не се согласуваат: никогаш да не се признае независноста на Косово, тивка поддршка на проектот на Вучиќ – Српскиот свет и Декларацијата на Сесрпското собрание, фундаментално несогласување со независноста на Мали Блек, поддршка за Додик, никогаш во НАТО, ЕУ по наши услови ако Србија заслужува да биде нејзина членка, клерикализација и длабока русификација на општеството, немање поддршка за Украина. Ова е наследството на Ќосиќ, Милошевиќ и Шешел, преточено во еден вид чуден „национален интерес“, кој се зема здраво за готово и кој ја држи Србија во окови цели 35 години. Србија не беше ослободена и не се откажа од политиката на Милошевиќ, туку само сфати дека (во овој момент) со сила не може да се спроведе, па се надеваат на руски тенкови на Дунав. Власта и опозицијата воопшто не се соочуваат со оваа политика, туку само со начинот на нејзино спроведување. Затоа велиме дека власта нема опозиција, туку конкуренција.
– Да се задржиме на прашањето за Косово: Како ќе се реши косовското прашање?
ВИДЕНОВИЌ : Гледајќи на краток рок, мислам дека косовското прашање е блиску до решенијата договорени во Брисел, Европскиот план за Косово и Охридскиот договор. Мислам дека до 9 февруари 2025 година, за кога се закажани парламентарните избори во Косово, ќе биде одобрен статутот на Заедницата на општините со српско мнозинство во согласност со Уставот на Косово и дека овој клучен услов, кој српската страна го нагласува , ќе се исполни . Тогаш, ако нема дополнителна ескалација, нема да има причина Србите од Север да не учествуваат на изборите. Очекувам да се отвори и мостот над Ибер во Северна Митровица и да станува се појасно дека српската и албанската заедница можат и треба да живеат заедно во мир и дека косовските Срби повеќе нема да бидат заложници на политиката на Белград. Се разбира, сето тоа може да се саботира и попречува, а тоа најмногу зависи од натамошниот развој на војната во Украина. Поразот на Русија во оваа војна и ослободувањето на Европа од канџите на руското влијание се одлучувачки за стабилноста на Балканот, додека косовското прашање ќе се реши со ЕУ и САД.
– Експоненти на моќта на г. Вучиќ, како да ја повторува таа стара српска изрека – каде има српски гробишта – тоа е српска земја. Тврдите дека правата на Србите не се загрозени ниту во Црна Гора, ниту во Босна и Херцеговина, а погледите на јавноста надвор од Србија се насочени кон Белград и онака кон Српската Православна Црква… Како гледате на сето ова?
ВИДЕНОВИЌ: Ова е моја стара теза дека ниту едно од човековите права на Србите во БиХ или Црна Гора не е загрозено. Загрозено е само имагинарното право од овие држави или делови од нив да се направи Голема Србија, а тоа не ми припаѓа во областа на човековите права. Неодамна одобрената декларација на Сесрпското собрание е затоа опасен преседан, бидејќи ја сочинува политичката платформа на „Српскиот свет“, која ја дефинира српската нација надвор од границите и го отфрла принципот „државата е нација“, кој е во самите основи на проектот Европски мир и модерна организација на државите од ЕУ. Во принцип, истото важи и за секој проект на големата држава, вклучително и за Голема Албанија, но во Прешевската долина имаме оправдани протести поради вистинското кршење на индивидуалните човекови права на Албанците. За нашата заедничка иднина во Европа, важно е сите да го прифатиме принципот на политичката нација, а не на етничката нација. Србите живеат во свои политички нации во Србија, Босна и Херцеговина, Црна Гора и Косово, додека Албанците живеат во Албанија, Косово, Северна Македонија, Црна Гора и Србија.
Либералната политичка групација на која и припаѓам е посветена на целосна промена на српската политичка парадигма, за која веќе зборував како монструозен „национален интерес“ наследен од Милошевиќ, а кој го имплицираат и застапуваат и власта и српската опозиција. Оваа промена се рефлектира во ставот дека Србија се протега до нејзините граници – и не понатаму; во фактичкото признавање на независноста на Косово, поблиски пријателски односи меѓу Србија и Косово и Србија да му помогне на Косово што поскоро да стане членка на Обединетите нации и на сите меѓународни организации, во заедничкото итно барање на Србија, Босна и Херцеговина и Косово за прием во НАТО, со кое сите наши армии стануваат сојузници и се гарантира безбедноста и стабилноста на регионот; и конечно во приоритетното исполнување на сите критериуми за членство во ЕУ.