Јавното претпријатие за државни патишта (ЈПДП) на Северна Македонија забележа рекордни приходи од патарини минатата година. Сепак, Министерството за финансии продолжува да ги покрива финансиските обврски на ЈПДП. Моментално нема промени во цените на патарините или начинот на плаќање. Опозицијата предупредува дека граѓаните на Северна Македонија плаќаат највисоки патарини во регионот.
Според Министерството за финансии, исплатени се 43 милиони евра за кредити каде што ЈПДП е главен должник, објави Радио Слободна Европа (РСЕ). Овие исплати вклучуваат долгови кон Кинеската банка за автопатите Миладиновци-Штип и Кичево-Охрид, како и кредити од Европската банка за обнова и развој (ЕБОР) за експресниот пат Раец-Дреново и рехабилитација на трасата Штип-Кочани.
„Доколку корисникот на државната гаранција не е во можност да ги исполни обврските кон доверителите, Министерството за финансии ги покрива исплатите со буџетски средства,“ изјавија од министерството за РСЕ.
Во 2024 година беа собрани рекордни 66,5 милиони евра од патарини, што е 4,3 милиони повеќе од претходната година. Сепак, ЈПДП и натаму зависи од државни средства, бидејќи приходите од патарини покриваат само 30% од неговите оперативни потреби.
„Изградбата и одржувањето на патната инфраструктура се скапи и континуирани процеси,“ соопшти ЈПДП. „Собраните средства не се користат само за автопатишта, туку и за експресни патишта, регионални патишта и рехабилитации.“
Лоши патишта ги револтираат возачите
Возачите се жалат дека квалитетот на инфраструктурата не одговара на високите цени на патарините. „Автопатот од Скопје кон Гевгелија е полн со дупки и нерамнини,“ изјави еден возач за РСЕ. „Особено по Катланово и Неготино, патот е во лоша состојба.“
Министерката за финансии Гордана Димитриеска-Кочоска ја критикуваше високата задолженост на ЈПДП, истакнувајќи дека „само во 2024 година за ова претпријатие беа исплатени 90 милиони евра.“
И покрај овие предизвици, ЈПДП реализираше 70% од својот инвестициски план, потрошувајќи 200 милиони евра, од кои 55 милиони беа наменети за Коридорите 8 и 10Д. Проектот за автопатот Кичево-Охрид, започнат во 2014 година, достигна цена од 598 милиони евра, што е значително повеќе од почетната проценка од 374 милиони евра.
Најскапи патарини во регионот
Според споредбите, граѓаните на Северна Македонија плаќаат највисоки патарини. На пример, месечна вињета во Бугарија чини 16,55 евра, додека во Северна Македонија, 12 евра покриваат само два дена возење по неквалитетни патишта.
Опозициската партија Левица предложи законска иницијатива за намалување на патарините за 50%. Пратеникот Амар Меџиновиќ изјави дека „со години граѓаните плаќаат високи надоместоци, а патиштата остануваат во лоша состојба.“
Во меѓувреме, владата најави попусти до 50% за електрични возила. „Ќе воведеме електронски систем за наплата на патарини за поголема транспарентност и ефикасност,“ ветува програмата на ВМРО-ДПМНЕ.
Реформи во наплатата на патарини во Србија
Србија најави планови за укинување на физичките наплатни рампи и преминување на електронски систем за наплата на патарини. Српските власти планираат да воведат наплата според поминато растојание.
Во Северна Македонија, патувањето од Скопје до Гевгелија (150 км) чини 360 денари (околу 5,80 евра) во еден правец. Системот за наплата на патарини засега останува непроменет.