Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, изјави дека Европа мора итно да се вооружи и да ја претвори Украина во „челичен еж“ кој ќе биде несварлив за потенцијалните освојувачи, пренесува Инбокс7.
По самитот во Лондон, таа нагласи дека е од клучно значење да се зголемат инвестициите во одбраната на долг рок, за да се обезбеди безбедноста на Европската унија.
Фон дер Лајен истакна дека на Украина и се потребни сеопфатни безбедносни гаранции кои ќе ја поддржат нејзината економска и воена позиција.
Таа додаде дека Европа треба да покаже на САД дека е подготвена да ја брани демократијата и принципот на владеење на правото.
Европската комисија планира да претстави нов план на 6 март за значително зголемување на одбранбените инвестиции во земјите членки.
Дали Европа може сама без САД?
Британскиот премиер, Сер Кир Стармер, се врати од Вашингтон без какви било гаранции за воена поддршка од САД. Министерот за здравство на Обединетото Кралство, Вес Стритинг, изјави за Би-Би-Си дека обновената посветеност на Доналд Трамп на членот 5 од НАТО – според кој нападот врз еден сојузник се смета за напад врз сите – можеби е доволна.
Но, американскиот секретар за одбрана, Пит Хегсет, претходно изјави дека сите меѓународни трупи испратени во Украина нема да бидат дел од сили на НАТО, ниту ќе бидат опфатени со неговиот договор. Во моментот, не постои безбедносна гаранција од типот на НАТО.
Одлучноста на Европа е ставена на тест. Стармер, кој викендов одржи состанок со европските лидери, наскоро ќе дознае дали дипломатските уверувања од Трамп ќе бидат доволни за да ги убедат другите да ѝ се приклучат на Велика Британија во испраќање копнени сили.
Франција засега е единствената голема европска сила што е подготвена да стори истото. Некои северноевропски земји – Данска, Шведска и балтичките држави – размислуваат за ангажман, но повторно бараат американски безбедносни гаранции. Шпанија, Италија и Германија, засега, се спротивставуваат.
Стармер сè уште може да верува дека има простор за преговори и дека САД би можеле да поддржат европски сили. Но, одговорот на прашањето што го постави Трамп – дали Британија може сама да се соочи со руската војска? Иако руските сили се ослабени, одговорот останува – не.
Колку чини организирањето на европската одбрана?
Колку време би било потребно за да се постигне неопходната ефикасност? Дали Европа би имала доволно сила да се спротивстави на руски напад? И покрај алармантните проценки, математиката покажува дека Европа не е толку далеку од подготвеноста како што многумина претпоставуваат.
Ова се клучните наоди од новиот извештај на Bruegel, бриселски тинк-тенк, кој анализира какви трупи и ресурси би ѝ биле потребни на Европа во случај на целосно повлекување на американските сили од континентот.
Русија веќе има значително воено искуство на терен, со 700.000 војници распоредени во Украина во 2024 година и забрзана воена индустрија. Американски аналитичари оценуваат дека напад врз ЕУ е „замислив“ во наредните три до десет години.
Ако Украина одбие можен мировен договор меѓу Москва и Вашингтон, извештајот сугерира дека најпаметен избор за Унијата би бил да продолжи со поддршката за Киев. Финансиски, пополнувањето на празнината оставена од САД би барало зголемување на трошоците за само 0,12% од БДП на ЕУ. „Од февруари 2022 година, американската воена помош за Украина изнесуваше 64 милијарди евра, додека Европа, вклучувајќи го Обединетото Кралство, обезбеди 62 милијарди евра“, наведува Bruegel.
Ако се постигне мировен договор што би ѝ овозможил на Русија да ја зголеми својата воена моќ, Европа (вклучувајќи ги Велика Британија и Норвешка) би морала веднаш да започне со масовна воена мобилизација. Според актуелната НАТО-доктрина, 200.000 американски војници треба да ги поддржат 100.000 европски трупи во случај на руски напад. Без САД, Европа би морала самостојно да организира армија од 300.000 војници, соодветно обучени и опремени.
Освен бројноста, клучно е и капацитетот. Европа би морала да создаде заедничка команда за координација на армиите на 27-те членки, што засега не постои. Во однос на оклопни возила, тенкови и артилерија, би била потребна сила поголема од сегашните копнени трупи на Германија, Франција, Италија и Британија заедно. Ова бара и заедничка индустриска политика и зголемено производство на оружје, кое – за намалување на трошоците – би морало да се базира на паневропски набавки, а не на национални.
Колку би чинело сето ова?
Според Bruegel, европските воени трошоци би требало да се зголемат на 250 милијарди евра годишно, што е 3,5% од БДП на ЕУ (споредено со сегашните 2%). Овие средства најверојатно би биле финансирани со задолжување, што би можело да ја поттикне европската економија во услови на можни трговски војни.
Краткорочно, зголемената побарувачка би можела да предизвика инфлација, но на подолг рок, порастот на нарачки за оружје би требало да доведе до намалување на трошоците. Земјите поблиску до руската граница, каде што домашната јавност би имала помал отпор кон зголемено трошење за одбрана, би можеле да ги кофинансираат овие напори заедно со ЕУ.
Клучна улога на Германија
Без германско лидерство, операцијата би била невозможна. Германија би морала да го зголеми својот воен буџет од сегашните 80 на 140 милијарди евра.
Заклучокот на Bruegel е јасен: Европа може да создаде сопствена воена одбрана без САД, но тоа бара брза и обединета акција.