Евгениј Пригожин ги искористи своите блиски врски со рускиот претседател Владимир Путин за да се збогати и да изгради приватна армија – потоа маршираше кон Москва во неверојатен предизвик за владеењето на неговиот поранешен шеф, пренесува Инбокс7.
Шефот на платеничката група Вагнер сега се чини дека го напуштил бунтот за егзил во Белорусија, во договор што остава повеќе прашања отколку одговори.
„Пригожин би бил наивен да мисли дека ова е готово“, изјави за NBC News Мајкл А. Хоровиц, геополитички и безбедносен аналитичар кој е шеф на разузнавањето во консултантската компанија Ле Бек.
Еве поглед на човекот кој стои зад најголемиот руски бунт во нејзината постсоветска историја, кој отиде од затвор до воен бунт кој стигна на стотина милји од Москва.
Пригожин (62) роден во Санкт Петербург како Путин, има една од најразновидните биографии меѓу елитата на Кремљ.
Тој призна дека одлежал 10 години затвор како млад, иако не кажал за што. Потоа, тој прерасна во сопственик на синџир на луксузни ресторани, на крајот привлекувајќи го вниманието на рускиот претседател и заработи профитабилни договори за да се грижи за настаните во Кремљ, поради што го доби прекарот „готвач на Путин“.
Со текот на времето, Пригохзин се грижи за различни други потреби на Путин.
Рускиот лидер се обиде да проектира влијание низ целиот свет – од неговите соседи во источна Европа до Блискиот Исток и Африка – и Пригожин му помогна да го стори тоа.
Околу 2014 година, тој го создал Вагнер, според член кој бил регрутиран во платеничката група од Пригожин во првите денови.
Кремљ само што го зазеде украинскиот полуостров Крим и имаше нишан во источниот регион Донбас, каде што се водеше конфликт по масовните протести во Киев со кои беше соборена проруската влада. Одеднаш, Путин имаше војна на рацете, но не сакаше да испрати редовни армиски трупи или да повика војник и да се соочи со можноста Русите да се вратат дома во торби за тело.
Така Пригожин даде решение.
Тој создаде сила на непожелни, луѓе со воено искуство или историја на насилство кои бараа работа и можеби е помала веројатноста да бидат пропуштени доколку бидат убиени. Раните операции на Вагнер во Украина беа донекаде успешни, а конфликтот таму продолжи без притисок од руската јавност.
Кремљ отсекогаш негирал какво било официјално воено присуство во источна Украина, и додека Пригожин претходно ги негираше сугестиите дека е поврзан со Вагнер, минатата година тој на социјалните мрежи призна дека ја создал групата во 2014 година и дека учествувала во конфликтот во источна Украина.
Следната мисија на Пригохзин привлече многу повеќе внимание, особено од САД.
Тој ја основа Агенцијата за истражување на Интернет, бот-фарма која се вмеша во претседателските избори во САД во 2016 година, загадувајќи ги социјалните мрежи со дезинформации, лаги и скептицизам за легитимноста на изборниот процес. Дали тоа влијаеше на исходот од изборите останува отворено прашање, но американската разузнавачка заедница го повика и го санкционираше Пригожин, кој минатата година рече дека се мешал во изборите во САД и дека ќе продолжи да го прави тоа.
После тоа дојде руската интервенција во војната во Сирија. Путин сакаше да го поддржи претседателот Башар ал-Асад и да се бори против бунтовниците поддржани од Западот, но, повторно, го направи тоа надвор од инситуциите и со неколку официјални руски жртви. Таму, Вагнер повторно стана инструмент за неговите напори, а неговите борци остануваат на теренот во земјата на Блискиот Исток многу години подоцна.
Во Централноафриканската Република, Пригозин открил дека ако Вагнер ја поддржи слабата влада и и помогне да се бори против бунтот, групата би можела да си помогне во ресурсите на сиромашната земја, главно злато и крвни дијаманти.
Сега човекот, кој својот својот го почна со еден штанд за хот-дог, одеднаш имаше војска која беше тестирана во битка, искусна во дезинформации и можеби најважно, имаше свој независен извор на финансирање.
Со целосната инвазија на Украина во 2022 година, Пригожин беше во можност и желен повторно да му ја докаже својата вредност на Путин.
Како што руската армија се спротивстави на изненадувачки силен отпор, платениците на Вагнер ѝ беа од рака во најкрвавите битки. За да ги зајакне своите редови, Пригожин се сврте кон место што добро го познаваше, ветувајќи им на осудените во руските затвори слобода ако можат да преживеат повеќе од шест месеци на фронтот.
Вагнер ги водеше борбите за неколку клучни украински градови, вклучително и Бахмут, источен град кој стана клучна симболична награда за Путин кога тој тврдеше дека го зазел минатиот месец по цена на илјадници загинати.
Додека тој ги промовираше своите платенички сили како менувачи на играта во Украина и постепено влегуваше во центарот на вниманието на јавноста, Пригожин се повеќе се судри со воениот естаблишмент во Москва.
Користејќи ја неговата добро подмачкана машина за социјални медиуми, Пригожин се појави како водечки глас за тврдокорните и влијателните провоени фигури кои беа критички настроени кон пристапот на Кремљ кон војната.
Тој го обвини Министерството за одбрана и неговиот шеф Сергеј Шојгу дека ја минимизирале улогата на Вагнер и не ги снабдувале неговите борци со доволно муниција, додека го обвинуваат „неспособното“ воено раководство за неуспесите на Русија во Украина.
Жестоката расправија ескалира во последните неколку недели бидејќи Москва им даде рок на сите приватни платенички сили до 1 јули да потпишат договори со Министерството за одбрана, што Пригожин го одби.
Ситуацијата потоа експлодираше и Пригожин започна вооружен бунт во петокот, откако тврдеше дека руската армија пукала кон неговите платеници.
Иако Путин првично се чинеше среќен што дозволи внатрешните расправии да се развијат, се чини дека дури и рускиот лидер можеби потцени колку моќен и смел стана Пригохзин.
„Мислам дека она што навистина ја поттикна неговата одлука да изврши луд поход кон Москва беше наредбата издадена претходно овој месец“, рече Хоровиц, мислејќи на барањето неговите борци да потпишат договори со Министерството за одбрана. Пригожин го виде ова како „увертира за распуштање“ на приватната армија на која работеше со години на изградба, рече Хоровиц.
Ова беше сигнал за началникот на платениците дека „Путин застанал на страната на неговите непријатели“, рече тој, додавајќи дека Пригожин „можеби сметал дека неговата сопствена безбедност повеќе не е загарантирана, на долг рок, и дека ако не дејствува, тој би завршил настрана (во најдобар случај) или мртов. Тој немаше што да изгуби“.
Пред бунтот, американските разузнавачки агенции собраа информации дека Пригожин планира да ги предизвика високите воени лидери на Русија и ги информираше конгресните лидери за тоа минатата недела, изјави за NBC News извор запознаен со ова прашање. Тие додадоа дека разузнавањето открило дека Вагнер собирал сили и оружје.
На крајот, не е јасно што доби Пригожин.
Тој во саботата рече дека се наоѓал на 120 милји од главниот град на Русија, но одлучил да ги сврти своите трупи за да „избегне пролевање руска крв“.
Кремљ соопшти дека Пригожин нема да се соочи со никакви обвиненија и дека ќе замине во Белорусија, чиј лидер Александар Лукашенко очигледно помогнал да се постигне договорот.
Големото прашање што останува да виси е што ќе се случи со неговите вагнерски трупи?
Кремљ соопшти дека нема да ги гони оние борци кои учествувале во бунтот и дека силите на Вагнер сепак би можеле да потпишат договори со Министерството за одбрана доколку сакаат.
Можно е околу 25.000 ловци Вагнер да бидат дисперзирани, „под сомневање“ низ редовната руска армија, рече генерал-полковник Бен Хоџис, поранешен командант на Армијата на САД во Европа.
Што се однесува до самиот Пригожин, вистинската природа на решавањето на кризата останува непозната, како и иднината на шефот на Вагнер.
Но, се знае дека Путин не им дозволува на своите непријатели да живеат тивко во егзил, а неговиот опис на Пригожин како предавник сугерира дека тој го гледал револтот, како и многу аналитичари, како директна закана за неговото владеење.
„Одењето во Белорусија можеби е опција – се чини дека тој многу добро го знае и му верува на Лукашенко – но тој сепак би бил во опасност таму“, рече Хоровиц. „Мојата предвидување е дека тој ќе продолжи да работи во Украина, наместо во Белорусија, каде што може да го оправда одржувањето на релативната слобода меѓу мажите кои му се лојални.”