Европската комисија го истражува договорот со кој се дозволува Бугарија да пристапи до снабдувањето со гас преку Турција поради можното прекршување на антимонополските правила на блокот, пренесува Инбокс7.
Договорот, потпишан во јануари 2023 година меѓу бугарската државна компанија за гас Булгаргаз и турскиот државен снабдувач БОТАС, беше поздравен од тогашната техничка влада во Бугарија како „историски“ договор.
Но, аналитичарите изразија стравувања дека договорот е непрофитабилен и ќе им наштети на финансиските интереси на земјата. Тие, исто така, предупредија дека може да се користи како „задна врата“ за увоз на руски гас во Бугарија, откако Москва престана да испорачува гас на ЕУ и членката на НАТО веднаш по почетокот на целосната инвазија на Кремљ врз Украина.
На 20 октомври, Европската комисија ги потврди извештаите дека испратила барање за информации до Булгаргаз во врска со договорот.
„Нашата улога е да обезбедиме усогласеност со европските регулаторни стандарди на внатрешниот енергетски пазар. Во случај на индикации за неусогласеност, вклучително и можно прекршување на антимонополските правила на ЕУ, комисијата нема да се двоуми да преземе соодветни мерки“, изјави портпаролот на Комисијата за РСЕ.
„Комисијата внимателно го следи ова прашање и ние сме во контакт со релевантните засегнати страни и власти.”
Бугарското Министерство за енергетика потврди за државната телевизија БНТ дека Европската комисија побарала информации во врска со договорот меѓу Булгаргаз и БОТАС.
Булгаргаз потврди и дека добил барање за информации во врска со испораките на природен гас, без да прецизира за кои договори.
„Булгаргаз се подготвува и ќе ги достави информациите во рокот договорен со Европската комисија“, се вели во соопштението.
Веста за истрагата првпат ја објави Independent Commodity Intelligence Services (ICIS), приватна компанија за пазарни податоци и анализи, која на 19 октомври соопшти дека комисијата започнала истрага за договорот.
Во извештајот се вели дека комисијата побарала од Булгаргаз да достави информации за договорот со БОТАС и договорите според кои „Булгаргаз може да дејствува како ексклузивен агент или дистрибутер за снабдување со гас во Бугарија или на друго место во ЕУ“.
Извештајот дојде во услови на загриженост дека бугарската државна компанија можеби е единствената компанија со седиште во ЕУ со пристап до природен гас преку турската инфраструктура и нејзиниот договор со БОТАС може потенцијално да блокира други компании да ја користат истата рута за увоз.
Иако тоа стана причина за политичка тензија во Бугарија, има малку детали за договорот бидејќи самиот договор е доверлив.
Договорот беше потпишан во јануари 2023 година од страна на преодната влада назначена од претседателот Румен Радев, кој го поздрави како „историски“ договор што ќе и овозможи на Бугарија да има пристап до терминалите за течен природен гас (LNG) и до цевководната мрежа на земјата за следните 13 години.
Но, аналитичарите предупредија дека договорот може да отвори „задна врата“ за увоз на руски гас откако Москва престана да испорачува гас на Бугарија во април 2022 година.
Новата влада во Бугарија, која беше формирана по општите избори во април, исто така, го критикуваше договорот.
Премиерот Николај Денков рече дека договорот е „нетранспарентен и непрофитабилен“, а министерот за енергетика Румен Радев, кој го дели истото име со претседателот, иако двајцата не се поврзани, рече дека може да чини милијарди без да резултира со никаква корист.
„Турската компанија БОТАС добива пристап до бугарскиот и европскиот пазар без да биде точно спротивното“, рече тој во август.
Бугарија главно се потпира на испораките на природен гас од Азербејџан и терминалите за ЛНГ во Грција и Турција, откако Русија престана да испорачува гас откако Софија одби да плати во рубљи — услов наметнат на „непријателските земји“ како начин да се заобиколат западните финансиски санкции против централната руска банка.