Додека руската војна против Украина продолжува да беснее на исток, тензиите меѓу Србија и Косово и офанзивата на Азербејџан во Нагорно-Карабах, Европа се соочува со нов предизвик во нејзиното соседство со значајната ескалација на Блискиот Исток откако Хамас започна „изненаден“ напад врз Израел во сабота (7 октомври), пишува Еурактив.
Новиот конфликт во блиското соседство на ЕУ, во кој досега има повеќе од 500 смртни случаи, треба да предизвика поголем притисок врз блокот бидејќи се наоѓа во серија напори за управување со кризи.
Тоа, исто така, доаѓа само неколку недели откако ЕУ се надеваше дека ќе поттикне нова мировна иницијатива за Блискиот Исток фокусирана на „стимули“ чија цел е повторно започнување на разговорите меѓу Израел и Палестина.
Хамас рано во саботата го фати Израел без стража со илјадници истрелани ракети и десетици тешко вооружени напаѓачи кои упаднаа на југот на Израел. Израелските одбранбени сили (ИДФ) одговорија со напади врз цели на Хамас во Газа.
„Ние сме во војна“, изјави израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху. „И ние ќе победиме“, рече тој во пораката до Израелците.
Во меѓувреме, израелската војска рано во неделата се чини дека се подготвува за копнена инвазија на Појасот Газа, бидејќи нејзината операција за ослободување заложници и запленување на милитантите на Хамас се уште на израелска територија се засили.
Израелските власти соопштија дека најмалку 250 Израелци загинале во нападите на Хамас во саботата, а повеќе од 1.590 биле ранети. Најмалку 230 Палестинци се убиени, а 1.610 се ранети во Газа од израелската одмазда по нападот на Хамас.
Дури и за време на таканаречената Втора Интифада, големото палестинско востание во раните 2000-ти, никогаш немало сто или повеќе смртни случаи во еден ден.
Во текот на ноќта, Израел повторно ги зазеде сите места, освен осум, кои ги држеше Хамас, палестинската милитантна група, и почна да спроведува чистки од куќа до куќа за сите преостанати вооружени лица.
Европските лидери го осудија ненадејниот напад на Хамас врз Израел рано во саботата и го прогласија правото на Израел да се брани. Турција рече дека е подготвена да помогне во деескалирањето на тензиите, веројатно гледајќи на улогата на посредник.
„Приоритет сега е да се прекине насилството веднаш и да се деескалира, како и да се ослободат сите заложници“, им рече на новинарите главниот дипломат на ЕУ, Жозеп Борел, кој во неделата рече дека разговарал и со израелскиот министер за надворешни работи Ели Коен и со палестинскиот премиер Мохамад. Штајје.
„Големата на агресијата ја изненади меѓународната заедница, но бевме свесни дека продолжувањето без мир не е одржливо“, им рече Борел на новинарите.
„Како што рековме во изјавата претходно денес, ЕУ потсетува на важноста да се работи кон траен и одржлив мир преку зајакнати напори во блискоисточниот мировен процес“, рече Борел.
„Токму затоа, заедно со Лигата на арапските држави, Саудиска Арабија, Египет и Јордан, започнавме заедничка иницијатива за да помогнеме во ревитализација на решението за две држави“, рече тој.
Речиси 50 министри за надворешни работи од Европа и од Блискиот Исток се состанаа на маргините на Генералното собрание на Обединетите нации во септември за да ја објават новата иницијатива, наречена „Напор на денот на мирот“, која има за цел да го оживее долгогодишниот мирен мировен процес меѓу Израел и Палестина.
„Позицијата на ЕУ останува дека патот напред лежи во решението за две држави“, додаде Борел.
На почетокот на следната недела, Борел треба да биде во Мускат, Оман, на состанок на министрите за надворешни работи на ЕУ и Советот за соработка на Персискиот Залив (GCC), каде што ескалацијата најверојатно ќе биде на врвот на агендата.
И покрај тоа што првичните одговори на терористичките напади од арапските соседи на Израел укажуваат дека иако тие најверојатно ќе се држат до поддршката за Палестинците, тие се претпазливи од ескалацијата што ги попречува неодамнешните напори за нормализација во регионот.
Саудијците никогаш не го признале Израел како нација и секогаш официјално застанале на страната на Палестинците.
Во разговорите со посредство на САД, чија цел е саудиска нормализација со Израел во договорот што вклучува американски безбедносни гаранции за Ријад, Саудиска Арабија ги повика двете страни на воздржаност.
Во телефонскиот разговор со Борел, јорданскиот министер за надворешни работи Ајман Сафади ја истакна потребата од меѓународна акција за запирање на ескалацијата во Газа и „да се создаде вистински политички хоризонт за ставање крај на окупацијата“, се вели во соопштението на јорданското Министерство за надворешни работи.
Во меѓувреме, аналитичарите се поделени околу тоа дали нападот на Хамас може да се смета како насилно вето на неодамнешните позитивни знаци во мировните напори на Блискиот Исток, кои полека се обликуваат меѓу САД, Саудиска Арабија и Израел.
„На ова мора да му требаат месеци за да се подготви за координирање на копнените/воздушните/морските сили во координирана работа, секоја со јасни тактички цели и подготвеност“, рече Џером Древон, виш аналитичар во Кризната група.
„Тоа не може да биде само краткорочен одговор на неодамнешните случувања, вклучително и саудиско-израелската нормализација“, додаде тој.
Некои, исто така, укажуваат на фактот дека конфликтот има корисници надвор од Хамас, особено Иран – и Русија.
Кремљ најверојатно ќе го искористи нападот на Хамас врз Израел за да ја оттргне поддршката и вниманието на Западот од Украина, објави Институтот за проучување на војната (ISW) во својата дневна оценка.
За Европа, тоа додава уште една главоболка бидејќи се повеќе е принудена да го дели своето внимание меѓу сите кризи.
Како што изјави извесен европски министер за надворешни работи за Euractiv претходно оваа недела во Киев, дури и пред неодамнешните случувања: „Многу мали и големи пожари насекаде – и немаме добар апарат за гаснење пожар при рака“. /Инбокс7