Колку пати тргнувам на уличен протест против власта? Навистина не го знам бројот. Знам дека започна во 1990 година. Пред триесет и четири години. Сега имам 67 години и уште не сум уморен. Јас не се откажав. Не ги кренав рацете. И нема, се додека ме држат нозете и главата.
Пишува: Милан С. Протиќ
Искрено, таму се чувствувам најдобро. Каде што илјадници, десетици илјади, стотици илјади луѓе, мои сонародници и сопатници, го креваат својот глас против монолитот на власта. Наспроти силните мажи со боздоган во рака. Таму отсекогаш ми било местото.
Зборовите на Михиз на митингот на 9 март 1991 година од балконот на Народниот театар во Белград неизбежно ми доаѓаат на ум. Цитирам од памет:
„Ќе го скршиме ова дрво на неслободата, ќе го скршиме и конечно ќе го скршиме!“
Одекнуваат и се враќаат со ехо. Громогласен.
Затоа што за тоа се работи. За нашата десетгодишна борба за слобода. За нашето суверено право да одлучуваме во каква држава сакаме да живееме. Нашето право да не се согласуваме и да се спротивставиме на самоволието на властодршците. Какви и да се.
Денес е еден од тие денови. Кога како народ ќе ја покажеме нашата намера, храброст и решителност. Нивната сила и бројност. Неговиот јасен став.
Не можете, господа, да правите како што сакате! Не смеете! Не ви е дозволено! Не ви го даваме! Ако се обидете, ќе бидете запрени. Спречени. Разоружени.
Оваа земја не е твоја. Немаш дело за тоа. Ја киднапиравте, ја узурпиравте, ја малтретиравте. Внимавајте! Вие сте на лизгава почва.
Ископувањето на литиум е само изговор. Последната капка во чашата со жолчката. Незадоволство. Незадоволства. Слушнете не и отстапете! Повлечете се! Слушајте и послушајте! Не се шегуваме.
За неколку часа ќе се собереме кај белградско Теразие. Како некогаш одамна. Со иста порака и иста желба: Да се живее во слободна земја. Слободна Србија. Убава, чиста, измиена.
Мирно и сигурно. Демократски. За тоа се бориме. Дека никој, никогаш повеќе, не ни крои капа без да не праша. И без разлика. Дека тоа не ни ја одредува судбината и иднината.
Да не научи што е добро за нас и да не убеди дека тие го знаат тоа подобро од нас. Од било кој. И тие не знаат. Мајстори на глупости и ситници.
Литиумот не е визија на Србија. Барем не светла. Литиумот е темна, лоша слика на Србија. Целиот тој проект ќе трае шеесет години, брат. Така велат и инвеститорот и претседателот. Еј, шеесет години! И што ќе се случи потоа?
Што ќе се случи кога ќе се потрошат резервите, а експлоататорот ќе земе и ќе замине? Каква пустош, каква дивина, каква пустина ќе остане зад себе?
Болката не принудува да излеземе на улица. Страдајќи тогаш, под Милошевиќ, страдајќи денес под овој режим. Автократија тогаш, автократија сега. Уништување тогаш, уништување сега. Манипулација тогаш, манипулација сега. Каранфили на цистерни тогаш, каранфили на багери сега. Уништување на Србија секогаш.
Што бараме?
Не бараме споделување. Не бараме милостина. Ниту „леб без мотика“. Не ни требаат пари од рајот. Премија за лотарија.
Оваа Србија не свири на тапани. Никому и никогаш. .Таа е вредност над вредностите. Тоа мало парче од оваа Земјена топка од помалку од деведесет илјади квадратни километри, тоа парче земја што не допира до ниедно море, тоа е нашата скапоценост. Непроценливо. Наша мерка.
Домашен деспот е полош и поопасен од кој било странски окупатор. Странската окупација е полесна од внатрешната тиранија.
И нашата историја сведочи за тоа. Ослободувањето од Турците чекор по чекор одеше кон својата крајна цел. Тоа беше постигнато за околу седумдесет години.
Но, борбата против локалните узурпатори на власта траеше и продолжува, повеќе од два века. Тешка борба, тешка и долготрајна. Исцрпувачки. Противникот ни се појавува во различни обвивки. Лица и образи. Секој помонструозен и поубиствен од претходниот.
Ќе има уште денови. Сè уште ќе бара издржливост и упорност. Повеќе жртви и фрустрации. Да немаше компромис по падот на Милошевиќ, таа голема работа ќе беше завршена. Дека има повеќе верба и повеќе бестрашност. Повеќе цврстина и посветеност. За жал, тоа не беше.
На овој начин, мора да почнеме одново. И она што беше постигнато тогаш, е избришано. Повторно сме окови. Лисици и синџири. Темперамент. Еден ум. Диктат.
Нам ни се турна отровна шеќерна трска. Буквално отровно. Како јаболкото од бајката на Грим, спомнато минатата сабота. Слатка по изглед и вкус, смртоносна по последици. Убиец. Да не се залажуваме. Половичен. да не подлегнуваме на алчноста. Да не веруваме во шарени лаги. Тоа е токсично. Нездраво.
Затоа се собираме. Затоа протестираме. Затоа демонстрираме. Ние сме против литиумот. Ние сме и против труењето на Боран, Зрењанин, Смедерево…
Ние сме против злоупотребата на работниците низ Србија. Против измамите на земјоделците, понижувањето на просветните работници, газењето на лекарската фела… Ние сме против полтергеистичкото судство и партиската полиција. Мутав Уставен суд. Режимски моќници и супербогати тајкуни. Наспроти нивниот примитивизам и приземност. Ние сме против каква било злоупотреба на власта.
Но, за што сме ние?
За земјата, за Србија, каде што сите ќе имаат еднакви шанси. Еднаква положба и еднакви права. Во кои ќе бидат воспоставени, непремостливи бариери за секој обид за преземање на власта.
Бастиони за заштита на граѓаните од самоволието на владетелите. Сакаме добро училиште за нашите деца, сакаме надеж за нивно подобрување и напредок во животот.
Сакаме да бидеме вистински информирани и да одлучуваме за се. Сакаме да бидеме дел од цивилизираниот сет.
Ако погрешиме, штетата ќе ја трпиме самите. Ако донесеме правилна одлука, позитивниот резултат ќе биде наш. Илјада луѓе знаат подобро од еден. Особено кога негативноста ја носи таа илјада. И тој поединец никогаш.
Сакаме организирана и одговорна држава. Економичен и контролиран. Фер. Сакаме најсилна можна опозиција на која било влада. Апсолутно независни медиуми. Сакаме гаранции, гаранции, безбедност. Верувај во сите, не верувај во никој.
Проблемот на овој режим и неговиот прв човек е комплексот на непогрешливост. Комплекс на супериорност зад кој се крие тешка инфериорност.
Самодовербата и вербата во исправноста на сопствената позиција подразбира застапување за демократија. Еднаквост на мислење. Справување со неистомислениците во фер дебата.
Оној кој зграпчува сè, инсистира на доминација и монопол на вистината – токму тој паѓа во вителот на авторитаризмот. Од слабост, несигурност, незрелост. Политички и животни површности.
Вечерва ќе ви кажеме што имаме да ви кажеме. Уште еднаш. Тоа ќе биде добронамерно предупредување. Предупредување. Соопштение.
Постапувајте според тоа, заради Бога. Ниту си најпаметен, ниту најдобар, ниту најискрен. Напротив.
Барем овој пат ставете го прстот на чело и обидете се да се преиспитате. Тоа е корисно, ќе видите. И за тебе и за Србија. Тргнете се настрана.
За крај, или за нов почеток, зборовите на Милош кажани во Таково, на Цвета, далечната 1815 година:
„Еве ме, еве ти…“
Извор: Данас.рс