Екстремно десничарската Алтернатива за Германија само продолжува да се зголемува и покрај напорите да се запре. Германската крајна десница е тука – и тука е да остане, анализира Политико.
Алтернативата за Германија (АфД) во неделата постигна неверојатна победа на покраинските избори во источна Германија, во услови на зголемено незадоволство на гласачите од централно-левичарската национална влада на канцеларот Олаф Шолц.
Победата на АфД во Тирингија и силното второ место во Саксонија поттикнаа нов политички земјотрес во Германија.
„Нашата земја не може и не смее да се навикне на ова“, изјави Шолц за Ројтерс по објавувањето на резултатите. „АфД и штети на Германија. Тоа ја слабее економијата, го дели општеството и го уништува угледот на нашата земја“.
Во Тирингија, АфД – која е класифицирана како екстремистичка во некои германски покраини – постигна јасна победа со речиси 33 отсто од гласовите. Во понаселената покраина Саксонија, централно-десничарската Христијанско-демократска унија (ЦДУ) извојува победа со околу 32 отсто од гласовите, додека АфД заостанува зад себе.
Ова се петте работи што треба да ги знаете за исходот на изборите, бидејќи германската екстремна десница го постигна својот најголем изборен успех од Втората светска војна.
1. АфД продолжува да расте и покрај напорите да се запре партијата
Германските мејнстрим лидери направија заеднички напори да го запрат подемот на АфД, предупредувајќи ги гласачите за растечкиот екстремизам на партијата, при што некои лидери дури ја нарекоа нацистичка партија.
Домашните разузнавачки власти на државно ниво ги класифицираа локалните ограноци на партијата и во Саксонија и во Тирингија како екстремистички организации кои имаат за цел да ја поткопаат германската демократија. Претходно оваа година, Саскиа Ескен, ко-шефот на централно-левичарската Социјалдемократска партија (СПД), се залагаше за дискусија за забраната на АфД – ако само, како што рече таа, да ги „размрда гласачите“ од нивното самозадоволство.
Лидерот на АфД во Тирингија, Бјорн Хоке, една од најекстремните фигури на партијата, два пати беше прогласен за виновен од германскиот суд за намерно користење нацистичка реторика.
Но, и покрај постојаните предупредувања од центристичките лидери, институции и судови, АфД продолжи да се искачува, особено на истокот на Германија.
Тоа укажува на суштински проблем со кој нема да биде лесно да се соочат центристичките партии – растечката недоверба кон центристите и институциите во земјата што поттикна жар против естаблишментот низ голем дел од земјата.
Со други зборови, иако многу центристички лидери и институции во Германија предупредуваат на екстремизмот на АфД, многу гласачи едноставно престанаа да слушаат. Всушност, пристапот може да резултира со контраефект со отуѓување на гласачите на АфД.
И главните медиуми продолжуваат да се борат со тоа како да се справат со зголемената популарност на AfD. Во изборната ноќ, еден новинар на јавна телевизија, за време на интервјуто со Хоке, ја нарече АфД во Тирингија како екстремистичка.
„Ве молам, престанете да ме жигосувате“, одговори Хоке. „Ние сме број еден народна партија во Тирингија. Не сакате да класифицирате една третина од гласачите во Тирингија како десничарски екстремисти, нели?“
2. Новата партија BSW се издигнува за да стане клучна политичка сила – и “кинг мејкер”
На некој начин, најголемиот победник на вечерта беше популистичката левица Алијанса Сахра Вагенкнехт (БСВ), која е предводена од поранешен член на комунистичката партија на Источна Германија. BSW заврши на третото место во двете држави, што е забележителен резултат за партијата што беше формирана пред само неколку месеци.
Партијата, која ги спојува традиционалните десничарски ставови за имиграцијата и другите социјални прашања, постојано повикува на прекин на германската воена помош за Украина и преговори со Путин – став за кој има многу симпатии на поранешниот комунистички Исток на Германија.
„Сакаме војната во Украина да заврши и не гледаме дека тоа се случува со се повеќе и повеќе испораки на оружје“, изјави основачот на партијата, Сахра Вагенкнехт, за јавната телевизија АРД.
Поради се пофрагментираниот политички пејзаж ширум Истокот, BSW стана фактор кога станува збор за формирање коалициски влади на државно ниво, особено затоа што сите партии ветија дека нема да формираат коалиции со АфД.
И во Саксонија и во Тирингија, BSW сигурно ќе игра голема улога во следните влади.
3. Гласачите ја казнија владејачката коалиција во Берлин (повторно)
Трите партии во германската владејачка коалиција – СПД на Шолц, Зелените и конзервативната Слободна демократска партија (ФДП) – претрпеа значителни загуби на неделните гласања. Во Тирингија, Зелените и ФДП испаднаа од државниот парламент откако не успеаја да го исполнат прагот од пет проценти неопходен за да добијат места. Покрај тоа, сите три коалициски партии во Тирингија заедно едвај добија повеќе од вкупно 10 отсто од гласовите.
Додека СПД изгуби помалку позиции на изборите, тоа сепак беше ужасен резултат за една партија која го постигна својот најлош настап на национални избори во повеќе од еден век на европските избори во јуни.
Во обид да ги промени своите политички судбини непосредно пред изборите, владата на Шолц објави низа построги мерки за миграција – покажувајќи како подемот на AfD на антиимиграциската порака го потресе политичкиот естаблишмент во земјата. Но, се чини дека тоа не помогна за среќата на партијата.
„Постои голем дел од луѓе кои немаат доверба во способноста на воспоставената политика да најде решенија и затоа намерно се определиле за негативен модел“, рече генералниот секретар на СПД, Кевин Кинерт, во реакцијата во понеделникот.
СПД има шанса да се откупи на 22 септември, кога гласачите во источната покраина Бранденбург ќе излезат на гласање. Во таа држава, СПД моментално гласа со околу 20 отсто, врз основа на популарноста на државниот премиер, политичарот од СПД, Дитмар Вајдке. Сепак, АфД е прва во Бранденбург со 24 отсто.
4. АфД се претвори во „народна партија“ на истокот на Германија
Екстремно десничарските партии ширум Европа често имаат корист од гласачите на протести кои едноставно сакаат да го пренесат своето незадоволство од главните партии. Но, на истокот на Германија, се чини, гласачите се повеќе ја прифаќаат АфД не од протест, туку од сериозно политичко убедување.
Секој втор гласач на AfD во Тирингија и Саксонија гласал за партијата затоа што веруваат во нејзината порака, според податоците од инфратест димап за АРД. Ова е промена во однос на претходните избори.
Уште повеќе, гласачите во двете покраини, според анкетите, рекоа дека AfD би била најдобро поставена да ги застапува интересите на луѓето во источна Германија и да води подобри политики за азил и бегалци. И за други прашања, вклучително и за социјалната заштита и борбата против криминалот, партијата се рангираше меѓу првите две партии во однос на довербата на гласачите.
Сè повеќе, се чини дека AfD се зацврстила на Исток и станала она што Германците го нарекуваат Volkspartei , или „народна партија“, титула што до неодамна беше резервирана за главните партии како СПД и ЦДУ.
5. Градењето коалициски влади може да биде продолжена драма
Не е прв пат да се очекува политичарите да бидат ставени на тест за време на коалиционите формации на Истокот. По претходните државни избори во Тирингија во 2019 година, избувна голема политичка криза кога Томас Кемерих, политичар од ФДП, беше избран за премиер со поддршка на АфД.
Соработката со АфД доведе до масовен негодување низ целата земја, принудувајќи го Кемерих да се повлече. Тој беше заменет со Бодо Рамелоу од партијата Левица, кој претседаваше со малцинската влада во државата.
Таа епизода ја нагласи тешкотијата да се формираат коалициски влади без АфД во сè пораспаднатиот политички пејзаж ширум Истокот.
И покрај силните перформанси на АфД и во Саксонија и во Тирингија во неделата, партијата најверојатно нема да ја преземе власта бидејќи сите други партии велат дека нема да коалицираат со неа. Според тоа, во Тирингија единствената реална мнозинска влада што треба да се формира е сојузот меѓу ЦДУ, БСВ и партијата Левица. ЦДУ, сепак, во партиска резолуција официјално отфрли каква било соработка со партијата Левица.
Со оглед на комплицираната динамика, може да поминат месеци за да се формираат нови коалиции. АфД, во меѓувреме, е обврзана да ги отежни работите што е можно повеќе – прикажувајќи го нејзиното исклучување од коалициите како обесправување на нејзините гласачи.