Македонската дипломатија презема нова стратегија – не се откажува од европските интеграции, но се ближи до земји кои не ги делат истите ставови со ЕУ, коментираат аналитичарите за Радио Слободна Европа (РСЕ). Последните дипломатски активности на премиерот Христијан Мицкоски во Вашингтон, Будимпешта и Истанбул се толкувани како обид за придружување во новото глобално прегрупирање.
По одлуката да чека гаранции од Европската Унија за отварање на кластерите за преговори, Мицкоски ја интензивира својата дипломатија, преферирајќи нови соработки надвор од Брисел. ЕУ, пак, останува на ист став – преговорите ќе започнат кога Бугарија ќе биде вклучена во Преамбулата на Уставот на Северна Македонија.
Соработка со Унгарија и Турција
Во изминатата недела, Мицкоски потпиша договори за блиска соработка со Унгарија и Турција, а беше и коспонзор на предлог-резолуцијата на САД која не ги споменува Русија како агресор во Украина. На средбата во Будимпешта со унгарскиот премиер Виктор Орбан, беше најавена нова заедничка економска зона меѓу Северна Македонија, Унгарија и Србија.
„Ова не е замена за интеграцијата во ЕУ, но може да се смета како утешна награда за изградба на регион со Србија и Северна Македонија“, изјави Орбан.
Со турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган, Мицкоски потпиша политичка декларација за формирање Совет за соработка на високо ниво. Ердоган изјави дека покрај економската соработка, се разговарало за решавање на конфликтите во Украина и Газа.
Дипломатска промена или адаптација?
Овие потези на Мицкоски ја отвораат дебатата дали македонската надворешна политика ги менува своите приоритети и дали се оддалечува од евроинтегративниот пат. Според поранешниот амбасадор во Вашингтон, Васко Наумовски, ако Македонија ги започнела преговорите за членство, ЕУ би имала можност да ја притисне земјата да се усогласи со европските ставови. Но, сега, според Наумовски, Македонија има поголема автономија во формирањето на својата надворешна политика.
Суверенистички блок и нова стратегија
Професорот Ненад Марковиќ ја гледа зголемената дипломатска активност на Мицкоски како дел од суверенистичката филозофија. Се создава политички блок на земји кои се фокусираат на заштита на националниот суверенитет, а Македонија, по примерот на Србија и Унгарија, обидува да ги координира своите потези на глобално ниво.
„Јасно е дека Македонија сигнализира дека не се смета премногу на ЕУ и дека иницијаивите ќе бидат билатерални или мултилатерални во рамки на нови политички блокови“, вели Марковиќ.
Нова дипломатска стратегија
Марковиќ и Наумовски се согласуваат дека дипломатските активности на Мицкоски не претставуваат целосно оддалечување од Европската Унија, туку обид за создавање на нов баланс во надворешната политика. Македонија се наоѓа на пресек на патеките на ЕУ и САД и треба да избере свој пат, кој ќе ги комбинира овие две големи сили.
Итни економски врски
На економски план, Македонија и Унгарија имаат зголемена соработка. Според статистиката, извозот на Македонија во Унгарија за 2024 година бил 308 милиони долари, а увозот 232 милиони долари. Македонскиот извоз во САД и Турција исто така расте, а со Турција, размената на стоки е најголема. Се очекува двојно зголемување на трговската размена со Турција во следната година.
Сите овие активности покажуваат дека Македонија продолжува да ја унапредува својата дипломатска стратегија, истовремено чекор по чекор обидувајќи се да се позиционира на новите глобални политички патеки.