Генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, и претседателот про темпоре на Сенатот на САД, Чак Грасли, упатија остри предупредувања против сепаратистичките акции во Босна и Херцеговина, насочувајќи ги кон претседателот на Република Српска, Милорад Додик.
Грасли го обвини Додик дека турка сепаратизам, истакнувајќи дека таквите обиди пропаднаа во 90-тите години и нема да успеат ниту сега. Тој, исто така, ги критикуваше босанско-хрватските лидери, сугерирајќи дека и тие започнале слични активности.
“Лидерот на босанските Срби, Милорад Додик, го поддржува сепаратизмот во Босна и Херцеговина. Сега, и сепаратистите меѓу босанските Хрвати презедоа активности. Ова за многумина кои побегнаа од насилството и геноцидот во тој период е загрижувачки одек од 90-тите. Сепаратизмот тогаш не заврши добро, и нема да успее ниту сега,” изјави Грасли.
Ескалација на тензиите поради новите закони на Република Српска
Додик неодамна потпиша закони со кои се блокира надлежноста на државните судски институции на Босна и Херцеговина во Република Српска, вклучувајќи го Државниот суд, Обвинителството, Агенцијата за истраги и заштита (СИПА) и Високиот судски и обвинителски совет. Овие закони, усвоени на 27 февруари за време на посебна седница на Народното собрание на Република Српска, беа објавени во службениот весник на ентитетот.
Сепак, минатата недела Уставниот суд на Босна и Херцеговина ги суспендираше овие закони, што предизвика бесна реакција од Додик. Овој потег беше осуден од неколку европски земји, САД и правни експерти, кои го сметаат за сериозен напад врз уставниот поредок на Босна.
Грасли, како претседател про темпоре на Сенатот на САД, има висока законодавна функција и претседава со Сенатот во отсуство на потпретседателот на САД.
Шефот на НАТО, Руте: Заканите за отцепување се опасни
Зборувајќи на Факултетот за политички науки во Сараево, генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, ја потврди поддршката на НАТО за суверенитетот на Босна и Херцеговина, предупредувајќи против сепаратистичката реторика и заканите по стабилноста на земјата.
“Дејтонскиот договор мора да се почитува од сите страни. ЕУФОР е тука заедно со НАТО, работи со вас на зајакнување на одбраната и модернизација на вооружените сили на Босна. Безбедноста создава услови за економски раст и просперитет. Изјавите што навестуваат распад на Босна се загрижувачки, а заканите за отцепување се опасни. Мојата порака до вашите лидери е јасна—оставете ги овие спорови на страна и одете напред. Нема да дозволиме безбедносен вакуум или поткопување на тешко стекнатиот мир. Оваа порака важи и за вашите соседи,” изјави Руте, според Vijesti.ba.
Руте истакна дека стабилен Западен Балкан е приоритет за НАТО, посочувајќи ги придобивките од членството во Алијансата за Хрватска и Црна Гора.
“Погледнете ги придобивките што членството во НАТО им ги донесе на Хрватска и Црна Гора. Изборот е ваш, а ние ќе ги поддржиме вашите реформски напори. Универзитетот во Сараево, исто како и НАТО, слави 75 години. Сега, оваа одговорност преминува на вас, новата генерација, да ги затворите вратите на тешкото минато. Иднината на Босна е тесно поврзана со Европската Унија,” рече Руте.
На прашањето за заканите од Додик и одговорот на НАТО, тој повтори:
“Нема да дозволиме безбедносен вакуум. Сите мора да ги почитуваат институционалните одлуки. Некои политичари тука се фрустрирани од Канцеларијата на високиот претставник—но зошто? Ги предизвикавме тројцата членови на Претседателството на Босна и Херцеговина да покажат лидерство. Тие мора да седнат, да се вклучат во дијалог и да ја придвижат земјата напред,” изјави Руте.
Во врска со координацијата на НАТО со ЕУ во одговор на заканите од Република Српска, Руте нагласи блиска соработка, но не даде конкретни детали за мерките што би се презеле.
Заменик-министерот за одбрана на Босна: Нема безбедносни закани, туку само политичка криза
Во меѓувреме, заменик-министерот за одбрана на Босна и Херцеговина, Александар Гогановиќ, се сретна со Руте во Сараево, наведувајќи дека соработката со НАТО продолжува според Реформскиот програм на Босна.
“Го информирав генералниот секретар дека Босна не се соочува со големи безбедносни закани, туку со политичка криза која може да се реши само преку конструктивен дијалог меѓу домашните политички актери,” изјави Гогановиќ.
Тој нагласи дека е “апсолутно против” какво било спомнување на употребата на вооружените сили на Босна во тековните политички тензии и ја пофали соработката со ЕУФОР.
“Му пренесов на генералниот секретар на НАТО дека Република Српска е цврсто посветена на решавање на политичките тензии исклучиво со мирни средства и на почитување на Дејтонскиот мировен договор. Потенцирав дека регионалната соработка е клучна за мирот во овој дел на Европа и дека стабилен Балкан придонесува за безбедноста на целиот континент,” изјави Гогановиќ.