Русија е подготвена да работи со Украина на меморандум за идни мировни преговори
Зеленски повикува на разговори на високо ниво со Русија и западните земји
Трамп вели дека Ватикан е заинтересиран да биде домаќин на разговорите
Претседателот на САД, Доналд Трамп, изјави во понеделникот, по телефонскиот разговор со рускиот претседател Владимир Путин, дека Русија и Украина веднаш ќе започнат преговори за примирје. Но, Кремљ нагласи дека процесот ќе бара време, а Трамп даде на знаење дека не е подготвен да се приклучи на Европа во наметнување нови санкции против Москва.
Во објава на социјалните мрежи, Трамп рече дека планот го пренел и на украинскиот претседател Володимир Зеленски, како и на лидерите на Европската унија, Франција, Италија, Германија и Финска, преку заеднички повик по разговорот со Путин.
„Русија и Украина веднаш ќе започнат преговори за примирје и, уште поважно, КРАЈ на војната,“ изјави Трамп, додавајќи подоцна во Белата куќа дека мисли оти „се прави одреден напредок“.
Путин му се заблагодари на Трамп за поддршката за обновување на директните разговори меѓу Москва и Киев, откако двете страни се сретнаа минатата недела во Турција – првата средба лице в лице од март 2022 година. По разговорот во понеделникот, тој рече само дека напорите „се движат во вистинска насока“.
„Се договоривме со претседателот на САД дека Русија ќе предложи и е подготвена да работи со украинската страна на меморандум за можен идни мировен договор,“ изјави Путин за новинарите близу Сочи.
Иако сигналите за продолжување на директните контакти претставуваат напредок по повеќе од три години војна, разговорите во понеделникот не донесоа голем пробив.
Германскиот канцелар Фридрих Мерц објави на X дека, по брифингот од Трамп, европските лидери одлучиле да го зголемат притисокот врз Русија преку нови санкции. Но, Трамп не изгледаше подготвен да го следи тој чекор. На прашањето зошто не вовел нови санкции за да ја натера Москва на мировен договор, тој одговори: „Затоа што мислам дека постои шанса да се постигне нешто, а ако направите таков потег, може и да ја влошите ситуацијата. Но, може да дојде момент кога тоа ќе се случи.“
Трамп рече дека „има големи ега во играта“. Без напредок, „едноставно ќе се повлечам,“ рече тој, повторувајќи дека може да се откаже од процесот. „Ова не е моја војна.“
Нема рокови за договор
Европските лидери и Украина бараат Русија веднаш да се согласи на примирје, додека Трамп се обидува да го убеди Путин на примирје од 30 дена. Путин го одбива тоа, инсистирајќи прво да се исполнат одредени услови.
Советникот на Кремљ, Јуриј Ушаков, рече дека Трамп и Путин не дискутирале за временска рамка за примирје, но зборувале за размена на девет Руси за девет Американци во размена на затвореници. Тој рече дека Трамп ги опишал перспективите за односите меѓу Москва и Вашингтон како „импресивни“.
Руските државни агенции го цитираа портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков, дека Москва и Киев се соочуваат со „комплексни контакти“ за развој на заеднички текст за мировен и примирен меморандум.
„Нема рокови, ниту може да има. Јасно е дека сите сакаат ова да заврши што побрзо, но, се разбира, ѓаволот е во деталите,“ изјави Песков за РИА.
Поранешниот шведски премиер Карл Билт објави на X дека разговорот со Трамп бил „недвосмислена победа за Путин.“
„Путин ја одби повикот за итно примирје и наместо тоа може да продолжи со воените операции додека врши притисок на преговарачката маса,“ рече тој.
Средба на високо ниво?
По разговорот со Трамп, Зеленски изјави дека Украина и нејзините партнери можеби ќе побараат средба на високо ниво меѓу Украина, Русија, САД, земјите од ЕУ и Велика Британија како дел од обидот да се стави крај на војната.
„Украина е подготвена за директни преговори со Русија во кој било формат што носи резултати,“ рече Зеленски на X.
Тој наведе дека тоа би можело да се случи во Турција, Ватикан или Швајцарија. Не беше јасно дали тоа ќе биде дел од преговорите што Трамп рече дека ќе започнат веднаш.
Трамп изјави дека папата Лав изразил интерес да биде домаќин на преговорите во Ватикан. Ватикан сè уште не одговорил на барањето за коментар.
Песков изјави дека Путин и Трамп разговарале и за директни контакти меѓу рускиот лидер и Зеленски. Москва исто така ја поздрави понудата на Ватикан, но сè уште не е донесена одлука за локацијата на „можните идни контакти.“
Еден извор запознаен со разговорот на Трамп со украинските и европските лидери изјавил дека учесниците биле „шокирани“ што Трамп не сакал да изврши поголем притисок врз Путин со санкции.
Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, на X објави само дека разговорот со Трамп бил „добар“ и дека е „важно САД да останат ангажирани.“
Украина и нејзините поддржувачи ја обвинуваат Русија дека не преговара со добра волја, туку го прави минимумот за Трамп да не воведе нов економски притисок.
Доколку Трамп воведе нови санкции, тоа би било пресвртна точка, со оглед дека често покажува симпатии кон Русија и ги поништува политиките на неговиот претходник Џо Бајден кои ја поддржуваа Украина.
По иницијатива на Трамп, делегации од двете завојувани страни се сретнаа минатата недела во Истанбул за првпат од 2022 година, но разговорите не доведоа до примирје. Надежите се намалија откако Путин го одби предлогот на Зеленски за средба лице в лице таму.
Путин, чии сили контролираат една петтина од Украина и напредуваат, останува цврст на неговите услови за завршување на војната, вклучително и повлекување на украинските трупи од четири региони што Русија ги тврди како свои.
Тој рече дека меморандумот што Русија и Украина ќе го разработат за идниот мировен договор ќе ги утврди „неколку позиции, како на пример принципите на решавање и роковите за можно мировно спогодување.“
„Најважно за нас е да се елиминираат коренските причини за оваа криза,“ рече Путин. „Треба само да ги утврдиме најефикасните начини за напредување кон мир.“