Истражувачите во Германија постигнаа нов рекорд во експериментите со нуклеарна фузија, зајакнувајќи надежите дека оваа технологија може да обезбеди речиси неограничен извор на чиста енергија.
Во најновата експериментална кампања на реакторот Wendelstein 7-X (W7-X) при Институтот Макс Планк за физика на плазма (IPP) во Грајфсвалд, Германија, научниците постигнаа највисока вредност досега на т.н. „троен производ“ – клучен параметар за успешна фузија, кој ја мери густината, температурата и времето на задржување на енергијата во плазмата.
„Новиот рекорд е огромно достигнување на меѓународниот тим“, изјави Томас Клингер, раководител на операциите на W7-X и одделот за динамика и транспорт на стеларатори при IPP. „Подигањето на тројниот производ на нивоа на токамаците во тек на долги плазма-импулси е важен чекор кон реактори погодни за комерцијална употреба.“
За време на 43-секундна експериментална сесија, во плазмата беа инјектирани 90 замрзнати пелети од водород со брзина од околу 800 метри во секунда, во комбинација со прецизно синхронизирани микробранови импулси кои ја загреваа плазмата до 30 милиони степени Целзиусови. Овој систем за непрекинато снабдување со гориво и пулсно загревање овозможи стабилно одржување на високоенергетската плазма.
За време на истата кампања, реакторот постигна и рекордно висока енергетска изведба – 1,8 гигаџули за шест минути работа, надминувајќи го претходниот рекорд од 1,3 гигаџули од февруари 2023 година. Енергетскиот обрт се смета за клучен показател за капацитетот на реакторот да одржи фузија на висока енергија – критичен предуслов за идна комерцијална примена.
Реакторите од типот стеларатор, како што е W7-X, користат комплексен систем на надворешни магнети за стабилизација на плазмата, за разлика од поедноставните токамаци кои се потпираат на електричен струен круг низ самата плазма. Овој дизајн нуди поголема стабилност, што ги прави стелараторите потенцијално попогодни за долготрајно работење на фузиски електрани.
„Овие рекорди се повеќе од само бројки – тие претставуваат значаен напредок во валидирањето на концептот на стеларатор, овозможен преку исклучителна меѓународна соработка,“ изјави Роберт Волф, раководител на одделот за греење и оптимизација на стелараторот при IPP.
Нуклеарната фузија се смета за „светиот грал“ на енергетиката – процес кој, ако стане технолошки одржлив, би можел да произведува огромни количини енергија без емисии на стакленички гасови и со минимален радиоактивен отпад. Иако се уште не е постигнат енергетски биланс во кој реакторите создаваат повеќе енергија отколку што трошат, најновите резултати од Германија покажуваат дека таквата цел е сѐ поблиску.