Делегациите од Украина и Русија треба да се сретнат на 2 јуни во Истанбул за нова рунда мировни преговори, иако во нивните матични земји продолжуваат воздушни напади и ескалација на насилството.
Руските државни медиуми јавија дека преговарачкиот тим на Кремљ пристигнал на аеродромот „Ататурк“ доцна на 1 јуни, пред разговорите што треба да започнат следниот ден во 13:00 часот по локално време.
Киев, преку претседателски декрет, соопшти дека украинската делегација ќе ја предводи министерот за одбрана Рустем Умеров, придружуван од најмалку десетина високи функционери. Не е прецизирано дали делегацијата веќе пристигнала во Турција.
Американскиот државен секретар Марко Рубио телефонски разговарал со рускиот министер за надворешни работи Сергеј Лавров на 1 јуни, по барање на Москва. Рубио го повторил повикот на претседателот Доналд Трамп за директни разговори насочени кон постигнување „траен мир“.
Украински напади ја зајакнуваат преговарачката позиција
Во меѓувреме, украинските безбедносни служби соопштија дека на 1 јуни извршиле воздушен напад со беспилотни летала, погодувајќи до 40 руски бомбардери со долг дострел на повеќе локации низ Русија. Според Киев, беспилотните летала биле прошверцувани скриени во камиони, а потоа лансирани од внатрешноста на земјата.
Украинскиот претседател Володимир Зеленски операцијата ја нарече „апсолутно брилијантна“, додавајќи дека се подготвувала повеќе од 18 месеци.
И покрај почетокот на разговорите, двете страни остануваат далеку од постигнување договор, а аналитичарите предупредуваат дека шансите за дипломатски пробив се сè уште ниски.
На 30 мај, Зеленски изјави дека Москва „прави сѐ“ за да ги осуети мировните напори, посочувајќи на серија воздушни напади врз Киев и други украински градови кои резултираа со повредени цивили и разурнување на инфраструктура.
Разлики во ставовите и дипломатски меморандуми
И додека Киев прифати предлог на САД за 30-дневен прекин на огнот уште во април, Русија го одби планот. Западните сојузници на Украина го обвинуваат рускиот претседател Владимир Путин дека го одолговлекува процесот за да добие предност на бојното поле.
Москва најави дека ќе претстави „меморандум“ со свои услови за мировен договор, додека украинската страна изјави дека прво сака да ги види конкретните предлози од Русија.
Украинскиот јавен радиодифузен сервис Суспилне објави делови од украинскиот предлог, во кој се повикува на целосен прекин на огнот, мерки за градење доверба, и прецизира дека Украина не се обврзува на неутралност, со отворена врата за интеграција во ЕУ и НАТО.
Меморандумот исто така предвидува условно олеснување на санкциите кон Русија, во фази и со механизам за повторно активирање во случај на прекршувања. Замрзнатите руски средства би се користеле за обнова на Украина или би останале блокирани до исплата на репарации.
Воената реалност стигнува до Русија
На 1 јуни, беспилотни летала удрија врз руски воздушни бази во Иркутск, Мурманск, Рјазан и Иваново. Во Сибир, каде што беа нападнати објекти 4.000 километри од фронтот, жителите изразија шок и страв.
„Сега војната дојде и кај нас“, рече жител на Иркутск. Регионалниот гувернер Игор Кобзев потврди дека нападот во базата Белаја уништил најмалку еден авион, при што експлозиите траеле повеќе од еден час.
Сведоци раскажуваат за „огнен пекол“ и потреси предизвикани од експлозии. Во градот Бурет, блиску до аеродромот, жителите рекоа дека нивните куќи се треселе од ударниот бран.
Во регионот Мурманск, гувернерот Андреј Чибис потврди напад врз воздухопловната база Оленегорск, при што биле слушнати најмалку 10 експлозии. Очевидци тврдат дека беспилотните летала биле лансирани од камион, а возачот на возилото бил приведен.
Зголемени сомнежи во безбедносниот капацитет
Инцидентите предизвикаа растечки сомнежи кај руските граѓани за способноста на властите да ги заштитат. „Како е можно камион да помине илјадници километри и да лансира дронови?“, праша една жена од Иркутск. „Има премногу прашања“, додаде таа.
Неколку часа по нападите со беспилотни летала, железничката инфраструктура во Брјанск и Курск беше оштетена во две одделни експлозии, во кои загинаа најмалку осум лица. Руските власти ги истражуваат инцидентите како „нелегално мешање“.