Според најновата есенска прогноза на Виенскиот институт за меѓународни економски студии, Северна Македонија ќе забележи најслаб економски раст меѓу земјите од Западен Балкан во следните неколку години. Во 2024 година се предвидува раст од само 1.8%, додека во 2025 година ќе порасне на 2.3%, а во 2026 година на 2.6%. За споредба, просечниот раст во регионот на Западен Балкан ќе биде околу 3.5%, што покажува значително послаби перформанси на македонската економија.
Бранимир Јовановиќ, професор на Виенскиот институт за меѓународни економски студии, изјави дека постојат неколку главни причини за ова. „Првата причина за релативно слабите резултати е големата изложеност кон Германија – извозот во Германија сочинува околу 40% од вкупниот извоз на земјата, а тој во првата половина од оваа година има пад од 14%. Втората причина е тоа што новата влада сѐ уште не успева да претстави кохерентна визија за економската иднина на земјата и за политиките кои ќе ги води,“ изјави Јовановиќ за Дојче Веле.
Дополнително, се очекува буџетскиот дефицит и јавниот долг на земјата да останат високи. Иако владата во својата Фискална стратегија 2025-2029 најавува дека јавниот долг ќе се намали умерено, заедно со зголемувањето на платите за 7,5% и намалување на невработеноста на 11.2%, експертите се скептични за реализацијата на овие цели. Светска банка претходно предупреди дека Северна Македонија веќе има најнизок економски раст во регионот и зголемен буџетски дефицит, што само дополнително го усложнува економскиот опоравок.
Иако регионот на Западен Балкан покажува позитивни трендови во економскиот раст, со зголемен прилив на странски инвестиции и силни инфраструктурни проекти, Северна Македонија ќе остане на маргините на овој раст.
- Албанија: Очекуваниот раст за 2024 година е 4.0%, додека во 2025 и 2026 година се предвидува раст од 3.8% и 3.9%, со што Албанија ќе биде меѓу земјите со најбрз економски раст во регионот.
- Косово: Проекциите за Косово се раст од 4.1% во 2024 година, 3.8% во 2025 година, и 3.9% во 2026 година, што исто така ги става Косово меѓу економските лидери во Западен Балкан.
- Србија: Економијата на Србија ќе забележи стабилен раст, со 3.8% во 2024 година, и по 3.7% во следните две години, што е значително повеќе од македонските проекции.
Според овие прогнози, просечниот раст за регионот на Западен Балкан ќе биде околу 3.5%, што ја става Северна Македонија значително под просекот. Главните фактори за оваа заостанатост, како што објасни Бранимир Јовановиќ, се падот на извозот кон Германија, кој сочинува 40% од македонскиот извоз, и недостатокот на јасна економска визија и политика од страна на новата влада.
И додека другите земји од регионот добиваат поттик од странски инвестиции и инфраструктурни проекти, македонската економија се соочува со посериозни предизвици, вклучително и високиот буџетски дефицит и јавниот долг.