Новоизбраниот парламент на Косово не успеа да се конституира во вторникот, поради продлабочена политичка блокада меѓу владејачкото движење Самоопределување и опозициските партии, што отвора загриженост за институционална криза.
Пратениците не успеаја да ја усвојат првата точка на дневниот ред — извештајот за верификација на мандатите и кворумот — откако Демократската партија на Косово (ПДК), Демократската лига на Косово (ЛДК) и Алијансата за иднината на Косово (ААК) гласаа против.
Опозицијата тврди дека неколку министри од техничката влада, кои беа избрани за пратеници на изборите на 9 февруари, не поднеле оставки од нивните извршни функции, како што бара законот.
Според Член 26 од Законот за Влада, министрите кои се избрани за пратеници мора да се повлечат од функцијата еден ден пред сертификацијата на изборните резултати. Централната изборна комисија (ЦИК) ги сертифицираше резултатите на 27 март.
Одимниот премиер Албин Курти, лидер на Самоопределување, изјави дека поднел оставка со писмо од 27 март, во кое го известил ЦИК дека владата преминува во технички мандат. Но, опозициските партии сметаат дека ова не е правно доволно.
Ризик од институционален ќор-сокак
Политички аналитичари предупредуваат дека тековниот застој може да го парализира уставниот процес на формирање на нов парламент и влада.
„Ако не се усвои извештајот за верификација, нема да има полагање заклетва од пратениците и не може да се предложи кандидат за претседател на парламентот“, рече Вулнет Бугаќу од Косовскиот демократски институт (КДИ).
Деловникот на парламентот предвидува дека конститутивната седница може да се прекине најмногу 48 часа. Пратениците сега имаат рок до среда за да го надминат застојот или да се соочат со продолжена политичка неизвесност.
Еуген Каколи, исто така од КДИ, ја критикуваше нејасноста на процесот околу оставките. Правниот експерт Бесар Гергји предупреди дека блокадата може да трае со недели, бидејќи ниту Уставот, ниту деловникот не прецизираат колку пати може да се прекине седницата.
Одложување како политичка тактика
Гергји оцени дека и Самоопределување и опозицијата купуваат време за да ги разгледаат можностите за коалиција.
„Ниту една страна во моментов нема 61 глас за да формира мнозинство“, изјави тој за Радио Слободна Европа. „Активирањето на роковите би ѝ дало само 15 дена на Самоопределување да формира влада.“
Ако Самоопределување не успее да формира влада во тој рок, претседателката Вјоса Османи може да го довери мандатот на втората партија по број на гласови – во овој случај ПДК – за формирање на нова влада.
Можен излез?
Министерката за надворешни работи во заминување, Доника Гервала, која исто така е избрана за пратеничка, предупреди на институционална криза. Таа рече дека постапките за повторно поднесување на извештајот за верификација не се јасно дефинирани во косовската правна рамка.
Бугаќу ги повика пратениците од Самоопределување да ги поднесат своите јавни оставки од извршните функции и да се вратат на конститутивната седница, предупредувајќи дека во спротивно земјата ќе остане во правна и институционална блокада.
„Ако тоа се случи, постапките може да продолжат без правна нејаснотија“, рече тој. „Во спротивно, нема механизам за излез — ниту дури за нови избори.“
Според деловникот на парламентот, седницата мора да продолжи најдоцна до среда, кога истекува 48-часовниот рок на прекин.