Шефот на Мисијата на Меѓународниот монетарен фонд (ММФ), Жак Миниане, рече дека доцнењето во усвојувањето на реформата на даночната политика и солидарниот данок ги компромитираат даночните приходи.
Таа ја посети Северна Македонија во текот на 5-9 јуни, за да разговара за неодамнешните економски случувања и политики во контекст на линијата за претпазливост и ликвидност (ПЛЛ) на ММФ со Северна Македонија, пренесува Инбокс7.
„Јавните финансии се на пат да ја исполнат целта за дефицитот утврдена во буџетот за 2023 година одобрен од парламентот. Сепак, доцнењето во усвојувањето на реформата на даночната политика и солидарниот данок ги компромитираат даночните приходи и може да ги загрозат приоритетните трошоци. Сепак, доцнењето во усвојувањето на реформата на даночната политика и солидарниот данок ги компромитираат даночните приходи и може да ги загрозат приоритетните трошоци. Во овој контекст, даночната реформа, чиј дизајн има корист од придонесот на ММФ, треба да се усвои без одлагање со оглед на долгиот период дозволен за консултации со јавноста, а истото треба и со данокот на солидарност. Одделно, напорите за подобрување на наплатата на даноците треба да се одржат и забрзаат”, изјави Миниане.
Според неа, во тек е економско закрепнување, при што реалниот раст на БДП е проектиран на 2,1 отсто оваа година, проследен со 3,4 отсто во 2024 година. Потрошувачките цени, вели Миниане, се очекува да пораснат во просек за 9,2 отсто оваа година и за 3,5 отсто во 2024 година, а до 2026 година да се вратат на 2 отсто.
„Со оглед на тоа што растот на потрошувачките цени во последните години ја намали куповната моќ на домаќинствата, разбирливо е што работниците во јавниот сектор бараат повисоки плати. Веќе има простор во буџетот на централната влада да се приспособи за зголемување на сметката за плати од близу 10 проценти, слично на проектираната стапка на инфлација за 2023 година, вклучително и усогласувањето на минималната плата оваа година. Сè што е над оваа големина би создало големо и трајно оптоварување на буџетот, а исто така би ризикувало да ги истисне другите суштински трошоци. Големите зголемувања на платите, исто така, би ризикувале да ја претворат привремено високата инфлација во постојано висока инфлација”.
Иако реформата на блок-тарифите за електрична енергија во 2022 година беше значаен чекор во вистинската насока, ММФ вели дека цените на електричната енергија за повеќето домаќинства остануваат силно субвенционирани и меѓу најниските во Европа.
“Како резултат на тоа, јавните финансии остануваат ранливи на порастот на цената на енергијата. Иако зголемувањето на тарифите за енергија никогаш не е лесно, ќе биде важно да се продолжи со реформите на тарифите за електрична енергија кои постепено ги укинуваат субвенциите и ја зајакнуваат енергетската ефикасност. Сегашниот контекст на пониски меѓународни цени на енергијата дава можност за продолжување на ваквите реформи. Поддршката за сметките за електрична енергија треба да биде насочена кон посиромашните домаќинства, наместо да им користи на повеќето домаќинства на нецелен начин, како што е моментално”, вели Миниане.
Народната банка на Република Северна Македонија (НБРСМ), според неа, ја продолжи неопходната нормализација на монетарната политика преку повисоки политички стапки и други мерки, за да се осигура дека високата инфлација нема да се вкорени. “Овие промени во политиката помогнаа да се стабилизираат инфлациските очекувања и придонесуваат за постепен пад на инфлацијата. Поважно, тие исто така обезбедуваат девизните резерви да останат соодветни, што е клучно за Северна Македонија.”
„Банкарскиот систем е ликвиден, профитабилен и соодветно капитализиран и очекуваме дека ќе може да ги апсорбира ефектите од заострените финансиски услови и другите шокови. Сепак, позитивните услови денес треба да се искористат за да се продолжи со додавање на капиталните бафери. Конечно, го поддржуваме неодамнешното воведување на макропрудентни мерки засновани на заемопримачи. Тие се важен алатник за централната банка и ќе помогнат во задржувањето на ризиците во секторот на недвижности.”
„Структурните и институционалните реформи, суштински за перспективите за пристап на Северна Македонија во ЕУ, треба да се забрзаат, за да се зајакнат изгледите за раст на земјата и приближувањето на приходите кон ЕУ на среден рок.”
„Што се однесува до проектот за пат на Коридорот 8/10г, вработените во ММФ сè уште ги проценуваат импликациите врз јавните финансии”, вели Миниане.